Sportman van de eeuw (2006)

Verhaal

In 2000 kiest Friesland de Sportman van de Eeuw. Sake Wiarda probeert de rest van de jury te overtuigen en vertelt het levensverhaal van paalzitter Taeke Jongsma. Al vanaf de lagere school probeert Taeke te ontsnappen aan de onderdrukking van de arbeiders in de jaren dertig. Paalzitten biedt hem een uitweg, maar ook de kans om een voorbeeld te stellen voor de onderdrukten. Taeke grijpt die kans, maar daardoor glipt de vrouw van zijn dromen door zijn handen. Blijft hij zitten, of kiest hij voor zijn grote liefde....

Cast

Jochum ten Haaf (Taeke), Ricky Koole (Tjitske), Bastiaan Ragas (Rintje), Sipke Visser (Jonge Taeke), Ida Poortinga (Jonge Tjitske), Robin Douma (Jonge Rintje), Peter Franke (Oude Taeke), Rick Nicolet (Oude Tjitske), Harald Warmbrunn (Oude Rintje), Pepijn Gunneweg (Jonge Sake Wiarda), Lou Landré (Sake Wiarda), Hark Bohm (Frans Berkhout), Freark Smink (Pijlsma), Rients Gratama (Rients), Riemer van der Velde (Riemer), Heinze Bakker (Heinze), Henk Kroes (Henk), Bela B. Felsenheimer (Johannes), Marcel Faber (Douwe), Loes Haverkort (Swobkje), Joke Tjalsma (Gaais), Geert Lageveen (Fedde), Pieter Verhoeff (Dominee), Theo Pont (Commissaris van de Koningin 1955), Willem van Dooren (Chauffeur), Cees Heyne (Commissaris van de Koningin 1997-2000), Chris Dinnessen (Chauffeur), Jan Arendz (Leraar), Henk Bonnet (Scheidsrechter), Leon Moraru (Obe Boonstra), Hilbert Dijkstra (Vader Boonstra), Carla Rijtsma (Baukje), Bert Geurkink (Buwe), Titus Goeman Borgesius (Jonge Peet), Casper Slabbers (Oude Peet), Wolfgang Schenck (Harm), Hugo Konings (Kees), Jeroen Kosterman (Foppe), Harry van Rijthoven (Gevangenisdirecteur), Stefan de Walle (Hylke Meinsma), Ron Termaat (Man uit Woudsend), Luc Theeboom (Tjalle & Tjalling), Lianne Zandstra (Huisvrouw 1), Marijke Geertsma (Huisvrouw 2), Rense Westra (Barman), Steven de Jong (Klant), Tamara Schoppert (Serveerster 1), Sonja Baum (Serveerster 2), Lyan van der Meulen (Bankmedewerkster), Jacob Dijkstra (Gewonde man), Hans van Rijs (Agent), Lisse Roland (Jonge Marietje), Gonny Gakeer (Oude Marietje), Thijs Feenstra (Anne), Lieneke le Roux (Rintje?s vrouw), Valentijn Sohier (Kleinzoon Fedde), Henny Rinsma (Lieske), Yjen Javier van der Werf (Jongen), Jehannes Veenstra (Vriend)

Ontstaan

Om financiers te overtuigen zijn twee pilotscènes geschoten. Het budget bedraagt 3,5 miljoen euro. Friestalige film. De acteurs die geen Fries konden, moesten dat leren. Jochum ten Haaf speelde eerder bijrollen in The Tulse Luper Suitcases 3 van Peter Greenaway, het BBC-drama Charles II en de Nederlandse actiekomedie Amazones. Voor musicalster Ragas, onder meer bekend als Radames in de Circustheaterhit Aida, is Sportman van de eeuw zijn filmdebuut. De film vertelt over een paalzitter, iemand die het zich als levensdoel heeft gesteld om het wereldrecord paalzitten te verbeteren. Dat record staat op 500 dagen, en dat wil hij breken. Hij doet er zijn hele leven over dat doel te bereiken: elke keer komt er weer iets tussen zodat hij strandt in het zicht van de haven. Ondertussen glijdt de twintigste eeuw aan hem voorbij. De hele emancipatie van de landarbeider is een belangrijk aspect: de man leest op de paal bijvoorbeeld Das Kapital en wordt een soort spreekbuis voor de Friese arbeiders in de jaren dertig. En de Elfstedentocht komt natuurlijk langs, en het skutsjesielen.

Facts

Het was de bedoeling dat Ennio Morricone de muziek zou maken, dat werd in persberichten ook wereldkundig gemaakt, maar uiteindelijk werd het Preisner.

Pers

Robert Neugarten in ?Preview? van maart/april 2006: ?(?) Het is allemaal heel onderhoudend, maar de film bevat een aantal bezwaarlijke dramatische zwaktes. Zo wordt nooit duidelijk wat Taeke er nou precies aan vindt om bij weer en wind op een paal te gaan zitten. (?) Het blijft vaag, waardoor het innemende spel van Jochum ten Haaf niet helemaal het gewenste effect sorteert. Ook de onlogische sprongen in het scenario zijn wat ontsierend. Toch is het wel een lieve film. (?)?Renate Sun-Louw in ?Zone 020? van 5 april 2006: ?(?) Gelukkig heeft Mischa Alexander er geen dijenkletser van gemaakt (?) maar echt gevat wil het ook niet worden. (?) Saai is de verhaalontwikkeling niet (?) maar het is ook niet aangrijpend. Ondanks de sympathieke uitstraling van Jochum ten Haaf en Ricky Koole als Take en Tjitske, is de dramatiek van de hoofdpersonen niet invoelbaar. Daarvoor is het hele verhaal te verhaal te vergezocht en zitten er iets te veel melige momenten in. Drama of komedie: Sportman van de eeuw komt in beide genres niet uit de verf. Wat wel volledig tot zijn recht komt is het tijdloze Friese landschap. De stijlvolle muziek van Zbigniew Preisner ? vaste componist van de befaamde regisseur Krzystof Kieszlowski - sluit er perfect op aan. Beelden en muziek tillen de film naar een niveau waar het verhaal niet aan kan tippen.?Willem Schouten in 'Sp!ts' van 6 april 2006: "(...) Ragas heeft van nature iets glads maar weet zijn in principe ondankbare - want achterbakse - personage toch menselijk te maken. Ten Haaf, die zelfs op Broadway met succes optrad, heeft het verhoudingsgewijs moeilijker met zijn labbekakkerige anti-held. Het is vooral Koole als de ferme Tjitske die de show steelt. Pas als Taeke zich eindelijk realiseert dat het meisje voor de paal moet gaan komt Sportman van de Eeuw echt op gang en blijkt de film in ieder geval voor een Hollands kijkerspubliek de taalbarrière waard."Michiel Röling in 'Metro' van 6 april 2006: "(...) een mooi beeld van de Nederlandse geschiedenis. (...) Schitterend zijn de camerabeelden die worden ondersteund door mooie en gevoelige klanken (...) De humor is soms subtiel, soms droog en soms hard. (...) Jochum ten Haaf zet zijn rol als stugge Fries zeer geloofwaardig neer. (...) Ricky Koole speelt haar spel warm en naturel. Zij down to earth en wekt veel sympathie op."Mike Peek in 'NL20' van 5 april 2006: "(...) SPORTMAN VAN DE EEUW wordt geplaagd door een statisch, opsommerig script en een onsympathieke hoofdpersoon. (...) "Jan Pieter Ekker in 'de Volkskrant' van 6 april 2006: "(...) Het tempo is traag. Voice-overs en uitleggerige dialogen, nadrukkelijke close-ups (Tjitske kruist haar vingers als Taeke op de paal gaat zitten) en de muziek van de Pool Zbigniew Preisner (die furore maakte als vaste componist van Krzysztof Kieslowski) zorgen ervoor dat de film gespeend is van enige verrassing. De bleke fotografie van Bert Pot - weidse landschappen, overtrekkende ganzen - vergoedt veel, net als de cameo's van 'bekende' Friezen (onder anderen Pieter Verhoeff en Steven de Jong - twee andere chroniquers van het Friese plattelandsleven).Sportman fan 'e ieu balanceert op de grens van oubolligheid en ouderwets vakmanschap."Naomi Dorré in On Stage van 6 april 2006: "(...) Ondanks prima spel blijven de karakters wat vlak en de lessen Friese geschiedenis komen niet helemaal uit de verf. Toch is Sportman van de eeuw een mooi sprookje geworden. Het zijn de Friese vergezichten, de boerse aankleding en uitgerekend het suffe paalzitten die de film bijzonder maken. Steeds opnieuw is het een ontroerend gezicht wanneer de boertjes met petjes en klompen op hun palen voor zich uit staren en af en toe argwanend naar hun concurrenten gluren. Ondertussen maakt de prachtige muziek van de Poolse componist Zbigniew Preisner (La Double Vie de Veronique) het uitzicht op watervogels in sloten en langsfietsende boerenmeiden met vlechtjes 'machtig mooi'. Zelfs zo mooi dat je jezelf betrapt op net zo'n grote grijns als Taeke wanneer hij vanaf zijn paal van de groene verten geniet. Paalzitten blijkt zo gek nog niet."

Filmuziek

Zbigniew Preisner

Camera

Bert Pot

Montage

Charlotte van der Veen

ProdDesign

Michel De Graaf

Kostuums

Till Fuhrmann

Geluid

Eric Rueff

Distributeur

United International Pictures BV

Bioszalen

29 bij première

Kleur

Kleur

Meer info

http://www.sportmandefilm.nl/

Budget

3,5 miljoen euro

Genre

Komedie, Drama

Boxoffice

In de eerste speelweek, die startte op donderdag 6 april, kochten tot maandag 10 april slechts 1500 mensen een kaartje. Van de 29 bioscopen waar de film draaide, haakten er al in de eerste speelweek dertien af. ,,Dit is desastreus'', aldus dinsdag 11 april 2006 een woordvoerder van filmdistributeur UIP. Hij heeft geen verklaring voor het floppen. ,,We hebben een charmante film, die met passie is gemaakt. Het is geen voorspelbare film. Het lijkt wel alsof er ook in Friesland geen aandacht voor is'', aldus de distributeur. Overigens hebben de vijf Friese bioscopen meer dan de helft van het totale aantal bezoekers getrokken.