Grimm (2003)

Verhaal

Jacob en zijn zus Marie worden op een kwade winterdag in een groot bos achtergelaten door hun werkloze, Hollandse vader. Jacob vindt in zijn jas een briefje van zijn moeder die hem en zijn zus maant naar haar broer in Spanje te gaan: 'Die kan jullie verder helpen'. Na een helletocht door het bos arriveren zij uiteindelijk in Spanje, waar hun oom blijkt te zijn overleden. Vervolgens ontmoet Marie Diego, een rijke Spaanse chirurg die met zijn overheersende zuster Teresa samenwoont. Tot verbijstering van Jacob wil Marie met Diego trouwen. Ook na de bruiloft probeert de jaloerse Jacob zijn zusje bij Diego weg te krijgen. Als dat niet lukt, begint hij zijn zwager te tarten. Al snel blijkt dat dit voor niemand onbestraft blijft.

Cast

Halina Reijn (Marie), Jacob Derwig (Jacob), Carmelo Gómez (Diego), Elvira Mínguez (Teresa), Ulises Dumont (Luis), Frank Lammers (boer), Annet Malherbe (boerin), Maria Teresa Berganza (moeder), Johan Leysen (vader), Jaap Spijkers (hoerenloper), Laura Cepeda (Dolores), Lola Peno (vrouw op balkon), Fernando Moraleda (man op balkon), Peggy Sandaal (Sofia), Henri Garcin (Don Felipe), Ingeborg Elzevier (Dona Isabel), Kees Prins (dronkeman), Janfri Topera (guardia civil 1), Benjamin Seva (guardia civil 2)

Ontstaan

De film is in de verte geïnspireerd op het niet zo bekende sprookje 'Broertje en Zusje' van de gebroeders Grimm. Van Warmerdam: ?Het verhaal draait om de verhouding tussen een broer en een zus, maar de film moet zo worden dat het woord incest niet eens bij de toeschouwer opkomt.? De kinderrollen werden gespeeld door volwassen, omdat de regisseur Marie wilde laten trouwen met een chirurg en dat kan niet als ze dan 12 is. GRIMM werd mogelijk gemaakt door ondersteuning van Nederlands Fonds voor de Film, CoBo-Fonds, Ministerie van OCenW, Rotterdams Film Fonds, FINE BV, Fortissimo Film Sales, A-Film Distribution, Graniet Film BV, Orkater. Distributeur: A-Film. Spaans en Nederlands gesproken. Opgenomen in Nederland, Duitsland, België en Spanje. De opnames voor Grimm met een budget van 8,5 miljoen gulden zouden aanvankelijk in oktober 2001 startten. Door medewerking van de diverse fondsen en door het budget omlaag te brengen, kon de film toch gemaakt worden. Bij Grimm mislukte de financiering toen op 15 juli 2002 - na herhaaldelijk uitstel - een nieuwe fiscale filmregeling van kracht werd. Producent Graniet had tot die datum onvoldoende particulier kapitaal bijeengekregen om de CV te laten slagen; in plaats van de beoogde 4 miljoen euro slechts 700.000 euro. Verlenging van de oude regeling was volgens toenmalig staatssecretaris Bos onmogelijk. Onder de nieuwe regeling kon Grimm niet de financiering op tijd bijeen krijgen om de beoogde opnamedatum te halen. Hierdoor dreigde de film tussen de wal en het schip te vallen. Met instemming van staatssecretaris Van Leeuwen van OC&W hebben de fondsen een eenmalige extra inspanning geleverd om het project door te laten gaan zonder CV-financiering. De financiers hebben zich unaniem achter Grimm gesteld vanwege de unieke artistieke reputatie van filmmaker Alex van Warmerdam. Bovendien speelt naast de inhoudelijke afweging de internationale potentie van deze film een doorslaggevende rol. De betrokken partijen wilden bovendien voorkomen dat de Nederlandse filmindustrie verder stagneert door wisselende fiscale regels en de onzekerheid over het filmbeleid van de regering, die de sector plaagt sinds het begin van 2001. Het doorgaan van een belangrijk telescoopproject als Grimm kan volgens de fondsen een positief signaal zijn voor filmmakers in Nederland. Opgenomen in o.a. Studio 3 in het businesspark Amstel te Amsterdam, waar een Spaanse villa werd nagebouwd. De bosopnamen werden gemaakt in Duitsland. Over de kernachtigheid van acteren in 'Trouw' van 5 december 2003: "Alsof je de figuren zelf hebt uitgeknipt. Niet naturel. Van mij moeten de acteurs altijd veel weglaten. Dat gaf wel problemen met Ulises Dumont (de butler). Een heel goede acteur, maar hij deed altijd maar wat. Dan zat hij weer aan zijn neus. 'Heel goed, maar doe dat maar niet', zei ik dan. En dan wist hij niet waar ik op doelde. Schokkend vond ik dat en nogal irritant. Bij hem heb ik het ook maar opgegeven. Ik kreeg er geen vat op."

Facts

Alex van Warmerdam speelt voor het eerst niet mee in zijn eigen film: "Ik had er gewoon geen zin in. Na vier films maar eens een film zonder Alex van Warmerdam. En dat vond ik niet erg, want zelf meedoen is toch een extra belasting."

Pers

Hylke Brandsma in 'PreView' van november 2003: "Van Warmerdams vijfde behelst een kruising tussen Hans en Grietje, Blauwbaard en High noon. (?) Het is in deze [Spanje] zonovergoten omgeving dat regisseur Van Warmerdam zijn eigen, uit duizenden herkenbare signatuur inruilt voor een meer stereotiep Europees arthouse-gevoel (?) Oook is er een probleem met de casting. Hoewel Derwig en Reijn het er niet slecht vanaf brengen (als ziet Derwig er iets te gezond uit om een uitgehongerde indruk te maken) hadden hun rollen eigenlijk gespeeld moeten worden door tieneracteurs (iemand als Laurentien van den Broeck (?) Dat zou de bij het verhaal horende seks- en geweldscenes schokkender hebben gemaakt, en daarmee de film aangrijpender. Nu houdt Van Warmerdams absurdistische humor de film nog net aan de goede kant van de streep." Jos van der Burg in 'Het Parool' van 3 december 2003: "(?) Grimm is niet Van Warmerdams beste film, maar het werk van een filmmaker op zoek naar nieuwe wegen. (?) Grimm is een inconsistente film, wat voortkomt uit Van Warmerdams zoektocht naar een nieuwe stijl. De film begint ijzersterk, maar verwordt in Spanje tot vrijblijvende Spielerei. Wie zoekt, vindt in Grimm veel verwijzingen naar bekende sprookjes, maar ze zijn zonder betekenis. De film is bij vlagen grappig en soms bijna melig, maar er lijkt niets op het spel te staan. Het absurdisme in Van Warmerdams vroegere werk verwees naar Hollandse kneuterigheid en benepenheid, maar in Grimm hangt het absurdisme in het luchtledige. Van Warmerdam heeft zijn oude schoenen weggegooid, maar heeft nog geen nieuwe." Dana Linssen in 'NRC Handelsblad' van 3 december 2003: "(...) Grimm lijkt wel een debuut, omdat de film fris is, en raar, en mank, en hoewel herkenbaar, toch zo heel anders dan we van Van Warmerdam gewend zijn: duister in plaats van ongerijmd, uitgebeend in plaats van gestileerd, abstract in plaats van dubbelzinnig helder. De film lijkt wel een debuut, omdat we kennis maken met een nieuwe, andere, een bozige, in plaats van een verbaasde regisseur. Die Nederland achter zich liet en zag dat het in het Verenigd Europa ook om seks, vlees en enge mannen draait, maar zoveel griezeliger en gruwelijker dan de slagers en postbodes uit het liniaalrechte Nederland. Grimm heeft met de beste, geniaalste debuutfilms gemeen dat er met een staalspons overheen is geschraapt, om alles te schrappen wat ingewikkeld was of duur en toch overvol met invallen, en beelden bleef, als een half wakend beleefde droom na een vermoeiende dag. De film heeft ook de kleur van staal, zwartig, in de sneeuw, in de regen, in de gemene Spaanse zon waar alles eindigt. En net zoals veel eerstelingen is de film te lang gekoesterd, waardoor er beelden in zijn blijven zitten, waarvan je vermoedt dat ze alleen nog voor de regisseur een bedoeling hebben. Als je de film vaker ziet, krijgen ze wel betekenis, want ze zaten al in Van Warmerdams andere films: het brommertje, het altaartje, de koe. (...) Films als Grimm moeten gekoesterd worden, zoals debuten soms verdedigd moeten worden, omdat het vermogen om naar hele eigen-aardige verhalen te kijken (en te vertellen!) niet mag verdwijnen uit de Nederlandse filmwereld. Wat mij wel bevalt aan Grimm is in ieder geval dat hij genoeg luikjes en laatjes vol verrassingen heeft om er tijdens het koesteren ook, af en toe hoofdschuddend, van te gaan houden." Eric Koch in 'de Telegraaf' van 4 december 2003: "(?) In de dalende curve van Van Warmerdams filmcarrière is GRIMM na DE JURK een nieuw dieptepunt. Zijn sprookje (?) gaat van niets naar nergens. Van Warmerdam lijkt een jongetje dat mag spelen met de filmrekwisieten die hij in een achterkamertje van een westerndecor in GRIMM toont. (?) 'Ik wil naar huis'roept Halina Reijn (die net als Jacob Derwig beter materiaal verdient) in de slotbeelden. Daar verlangden wij al veel eerder naar." Belinda van de Graaf in 'Trouw' van 4 december 2003: "(?) Aan bijna burleske intermezzo's geeen gebrek. Kostelijk zijn Annet Malherbe en Frank Lammers als de Hollandse boer en boerin met geheime agenda. Hetzelfde geldt voor Jaap Spijkers als hoerenloper en Kees Prins in zijn jiskefetse optreden als dronkaard. (...)" Ab Zagt in 'Algemeen Dagblad': "(?) Het Spaanse avontuur neemt het grootste deel van Grimm in beslag. Het is ook het minst geslaagde. (?) Grimm loopt in dramatisch, visueel en hilarisch opzicht langzaam leeg. Ook de erotische spanning tussen broer en zus werkt op den duur niet meer. En daar was het toch allemaal om begonnen."

Prijzen

Alex van Warmerdam kreeg de SKRIEN AFFICHEPRIJS 2004 voor zijn posterontwerp voor zijn film Grimm. De jury prijst vooral de communicatieve kracht ervan. Met relatief eenvoudige middelen wordt de beoogde doelgroep direct aangesproken en wellicht enthousiast gemaakt.Maar een goed filmaffiche is in de ogen van de jury meer dan een effectief wervingsmiddel. De Skrien Afficheprijs 2004 ging daarom naar een filmposter van grote stilistische waarde. De poster laat een geschilderde still zien van een essentieel beeld uit de film. Dat beeld is voorbeeldig in balans met de heldere typografie, de witte kaderrand, en de kleurige rij van sponsorlogo's op de voorgrond. Het is een eenheid, en zo hoort het ook. Het grauwe, sombere beeld van het affiche weerspiegelt naadloos de film die het aanprijst. Ook dat acht de jury van groot belang. Op grotere kijkafstand is het affiche leesbaar en herkenbaar, en blijft het zijn kracht behouden, wat niet van alle affiches van dit jaar kan worden gezegd. Dat het affiche herkenbaar is als een affiche van Alex van Warmerdam, zegt veel over de eigenheid en uniciteit van deze veelzijdige kunstenaar. Zoveel originaliteit kan niet genoeg geprezen worden. De prijs bestaat uit een ingelijst klassiek affiche van Jonge harten en een geldbedrag van 250 euro.

Filmuziek

Alex van Warmerdam

Camera

Tom Erisman

Montage

Stefan Kamp

ProdDesign

Miguel Lopez Pelegrin

Kostuums

Bina Daigeler, Leonie Polak

Grime

Winnie Gallis

Geluid

Roberto van Eijden

Licht

Erno Das

Distributeur

A-Film

Bioszalen

16 bij première

Bezoekers

36.463

Kleur

Kleur

Meer info

http://www.granietfilm.nl

Boxoffice

10, 15, 15, 16, 15, 16, 19, 20