Kees de Jongen (2003)

Verhaal

Kees Bakels, een 12-jarige Amsterdamse schooljongen in het Amsterdam van 1895, ontwikkelt zich van een fantasierijke, dromerige jongen tot een doener die zijn verantwoordelijkheden neemt. Voor een deel wordt hij daarbij gedwongen door de omstandigheden. De ziekte en dood van zijn vader, het steeds slechtere economische klimaat en een sprankelende jeugdliefde (Rosa) versnellen die ontwikkeling. Kees redt zich uit iedere moeilijkheid door 'm weg te fantaseren. We zien hem Rosa redden als ze door een aanstormende koets overreden dreigt te worden, zijn schermleraar verslaan, virtuoos viool spelen, vloeiend Frans spreken en bij de rijken kind aan huis zijn. Hij tuigt z'n vrekkige grootouders af, maakt afspraakjes met Rosa, loopt weg van huis en springt in de gracht om andere kinderen te redden.

Cast

Ruud Feltkamp (Kees Bakels, 12), Hannah Cheney (Rosa Overbeek, 12), Theo Maassen (Vader), Monic Hendrickx (Moeder), Tjitske Reidinga (Juffrouw Dubois), Nelly Frijda (Opoe), Tanja Jess (Tante Jeanne), Hans Kesting (Meester), Wim van der Grijn (Opa), Frederik Brom (Oom Dirk), Carine Crutzen (Mevr. Bogaerts), Hans Dagelet (Kleermaker Kraak), Egbert-Jan Weeber (Kees, 23), Katja Herbers (Rosa, 23), Yannick van ve Velde (De Veer, klasgenoot van Kees), Sebas Berman (Van Dam, klasgenoot van Kees), Geert Lageveen, Serge Henri Valcke, Joep Onderdelinden, Carol van Herwijnen, Johan Ooms, Eva van der Gucht

Ontstaan

Scenario naar het gelijknamige boek van Theo Thijssen. Theo Thijssen (1879-1943) werd zelf in de Jordaan geboren en putte inspiratie uit zijn eigen jeugd en de jaren dat hij zelf als onderwijzer, in de Jordaan, voor de klas heeft gestaan. Verder was hij politiek actief als Gemeenteraadslid in Amsterdam en Lid van de Tweede Kamer als onderwijs specialist. 'Kees de jongen' is zijn beroemdste boek. De eerste druk is van 1923 en er volgden er nog 38 waarvan de laatste in het jaar 2000 bij Querido. Scenarist Bob in 't Hout moest voor verfilmingstoestemming bij een soort Thijssen-familieraad zijn. De productiekosten waren begroot op 3.600.000,-- euro en de film is opgezet als een 3 landen (NL/DL/UK) co-productie met steun van Eurimages om dit bedrag te financieren. Aan het Nederlands deel van KEES wordt bijgedragen door het Nederlands Fonds voor de Film, het CoBO fonds, het Stifo fonds, de NCRV en distributeur Universal/U.I.P (Nederland) die de film zal distribueren in de bioscopen en op video/DVD.Door geldgebrek werd de productie uitgesteld. Van de 596 participaties, waren er tot dinsdag 29 april 2003 nog maar 210 verkocht; waarschijnlijk doordat de inschrijving begon toen de oorlog in Irak uitbrak. Daarop besloot Mees Pierson, in overleg met producent Van Heijningen, de inschrijving die zou sluiten op vrijdag 2 mei en de opnamen die op 13 mei zouden startten uit te stellen tot 23 mei 2003. Op vrijdag 23 mei 2003 startten de opnames op het Roelof Hartplein in Amsterdam-Zuid. Andere opnamen op de omloop (40 meter hoogte) van de Westertoren, bij de Haarlemmerpoort en op de Dam. Het Amsterdam van 1895 werd gerecreëerd met o.a. Het Paleis van Volksvlijt uit de computer. De interieurs werden in de studio gebouwd en gefilmd. Voor de hoofdrollen werd de internetactie "Maak je eigen auditie-tape" georganiseerd. Dit leidde tot honderd tapes, dvd's en cd-roms en zo'n 150 reacties met foto's, waar uiteindelijk vier kandidaat Kezen en twee Rosa's uit overbleven. Ruud Feltkamp werd uiteindelijk Kees. Eerder speelde de tijdens de opnamen 13-jarige Feltkamp al de rol van Kruimeltje in de gelijknamige film van Maria Peters. Ruud Feltkamp werd onder meer gekozen, omdat hij de 'zwembadpas' al bleek te beheersen. De zwembadpas is een zwierige manier van lopen. Ergens tussen een dronkenman en een gorilla in. Theo Thijssen beschreeft het zo: "Als je 's goed opschieten wou, moest je voorover gaan lopen, net of je telkens viel, en dan maar met je armen zwaaien, heen en weer." De rol van Rosa, het vriendinnetje van Kees, wordt gespeeld door de eveneens dertienjarige Hannah Cheney.De vier reclamepartners zijn op onnadrukkelijke manier in de film verwerkt. In de schoenenwinkel van Kees' vader worden schoenen van Van Bommel verkocht, Kees eet een boterham met Old Amsterdam kaas, op de Dam rijdt een Old Amsterdam bestelkoets voorbij, op het keukenschap staan gestampte muisjes van De Ruijter en een bus Bolletje.

Facts

KEES DE JONGEN is de 36ste speelfilm die Sigma produceert.Regisseur Van Duren in 'Het Parool' van 26 november 2003 over de doelgroep van de film: "Wij maken een literatuurverfilming en richten ons veeleer op het publiek van DE TWEELING. Natuurlijk is de film ook geschikt voor kinderen, maar we hebben die doelgroep niet voor ogen gehad toen we de film maakten. Geen enkele doelgroep trouwens: we kiezen voor kwaliteit, niet voor marketingprincipes." Naar aanleiding van de testscreenings kreeg de vertelstem meer nadruk, omdat de jonge kijkertjes anders bepaalde dingen niet zouden begrijpen. Op zaterdagmiddag 8 maart 2003 kregen de Amsterdamse brug No. 123 en brug No. 121 over de Bloemgracht een echte naam: de Kees de Jongenbrug en de Rosa Overbeekbrug. De brugbordjes werden onthuld door vier kandidaat-Kezen en twee kandidaat-Rosa's.

Pers

Bianca Stigter in 'NRC Handelsblad' van 26 november 2003: "(...) Kees is geen Kruimeltje, geen Pietje Bell, geen schipper van de Kameleon geworden, hoe graag hij dat in zijn dromen misschien had gewild. Kees is een echte jongen, wiens leven niet op een film lijkt en ook niet gaat lijken. (...) In één opzicht is Kees de jongen de film veel treuriger dan Kees de jongen het boek. In het boek heeft het leven van Kees iets schamels. De stijl van Theo Thijssen heeft dat niet. In de film is niet alleen het onderwerp, maar ook de uitvoering soms schamel. De special effects zijn net niet goed genoeg, de decors te opzichtig historisch, de figuranten te stijf. Juist bij de dromen van Kees, die zo graag groots en meeslepend wilde leven, steekt dat. Kunnen ze eindelijk gezien worden, in volle glorie, en detail, valt het geziene tegen. De Westertoren stort zo lelijk in dat hij beter had kunnen blijven staan. Misschien was het budget te laag; misschien had er een andere oplossing voor het verfilmen van de dromen gezocht moeten worden. Want het kan ook dat met al het geld van de wereld die dromen schamel blijven; ze nooit los kunnen komen van het onrecht dat een arm kind wordt aangedaan. Een andere moeilijkheid betreft de stem die veel beelden begeleidt, ook al zegt die woorden van Thijssen zelf. In een interview met deze krant zei Van Duren gisteren dat de voice-over de beelden niet ondersteunt, zoals meestal gebeurt in een film met verteller. De beelden steunen deze keer de stem. Een interessant uitgangspunt, maar de verteller zit vaak in de weg; hij praat er doorheen of zegt wat we ook al hebben gezien. Kees de jongen komt nu vooral tot leven als Van Duren inzoomt op de gezichten van zijn acteurs. Hans Kesting is goed als de leraar en Theo Maassen als de vader van Kees; daar kunnen honderd woorden bij, en nog zijn de twinkeling in zijn ogen en de verstrakking van zijn kaken dingen die je graag wilt zien." Jos van den Burg in 'Het Parool' van 26 november 2003: "(...) Hoe dramatiseer je een roman die uit gedachtenspinsels, dromerijen en fantasieën bestaat? De ervaren scenarist Maarten Lebens (Madelief, krassen in het tafelblad, Polleke) koos ervoor Kees' fantasie zichtbaar te maken: we zien hem schermkampioen worden, excelleren als violist, enzovoorts. Het levert geestige en ontroerende scènes op, maar de werkwijze heeft als nadeel een geringe dramatische ontwikkeling. In het eerste uur zien we een herhaling van zetten: er gebeurt iets, waarna Kees wegvlucht in zijn fantasie. Pas met de ziekte van de vader komt de film weer op gang. Kees de jongen is een brave, goed geacteerde verfilming, met als handicap de overdadige voice- over. De stem van Hans Kesting plamuurt de film helemaal dicht. Voorbeeld: Kees zit aan het bed van zijn stervende vader. We zijn ontroerd. ''Beroerd hoor, zo'n vader die in huilen uitbarst,'' zegt Kesting. Weg emotie, weg film."

Filmuziek

Mark van Platen

Camera

Steve Walker

Montage

Martyn Gould

ProdDesign

Dirk Debou

Kostuums

Marie Lauwers

Grime

Ingrid Dorresteijn (Head affairs)

Geluid

Marcel de Hoogd

Special effects

Hans Loosman (Valkieser Capital Images)

Distributeur

UIP

Bioszalen

59 bij première

Bezoekers

60.715

Kleur

Kleur

Meer info

Officiële website: http://www.keesdejongen.nl/

Co-productie

NCRV

Productiejaar

2003

Boxoffice

De film werd het eerste weekend bezocht door 60.000 bezoekers en dat was veel minder dan de distributeur gehoopt had. In 'Het Parool' van 30 december 2003: "Het falen wijt producent Matthijs van Heijningen aan de originaliteit van de film. 'Familiefilms moeten blijkbaar rechttoe rechtaan zijn. Het wordt genadeloos afgestraft als een film afwijkt van het geëigende pad. Films moeten in Nederland kunstzinnig zijn of banaal, want alles wat ertussen zit, laat het publiek links liggen.'" Bioscoop top 20 noteringen: 8, 8, 14, 13, 13, 14, 17, 17, 19