Tweeling, De (2002)

Verhaal

Het verhaal van de Duitse tweelingzusjes Lotte en Anna Bamberg die na de dood van hun ouders gescheiden opgroeien. Lotte verhuist naar een welgestelde Nederlandse familie en Anna blijft in Duitsland bij een arm gezin. Hun verschillende levens zorgen voor obstakels die groter zijn dan de band die ze altijd zijn blijven voelen. Anna trouwt met een SS-officier, die sneuvelt in de oorlog, terwijl Lottes Joodse verloofde David wordt vermoord in Auschwitz. Vijftig jaar na hun laatste, pijnlijke ontmoeting probeert Anna nog één keer in contact te komen met haar tweelingzus.

Cast

Ellen Vogel (Lotte senior), Gudrun Okras (Anna senior), Thekla Reuten (jonge Lotte), Nadja Uhl (jonge Anna), Julia Koopmans (kleine Lotte), Sina Richardt (kleine Anna), Betty Schuurman (moeder Rockanje), Jaap Spijkers (vader Rockanje), Roman Knizka (Martin), Margarita Broich (Martha), Ingo Naujoks (Heinrich), Barbara Auer (gravin Falkenau), Jeroen Spitzenberger (David), Hans Somers (Bram), Hans Trentelman (meneer De Vries), Marieke van Leeuwen (mevrouw De Vries), Katrin Pollitt (Frau Stolz), Jean-Paul Maes (Herr Stolz), Markus Von Lingen (Bernd), Germain Wagner (pastoor Jacobsmeyer), Marco Lorenzini (vader Grosalie), Jan Horsburgh (moeder Grosalie), Pia Röver (Hannele), Monique Reuter (Liesl), Pieter Riemens (ambtenaar 1), Serge Tonnar (ambtenaar 2), Patrick Hastert (wachtcommandant), Harpert Michielsen, Yoeri van Dreumel, Arie Rustenburg (soldaten in tuin), Manfred-Paul Hänig (graaf Falkenau), Christian Kmiotek (zingende officier op feest), Manfred Tornelli (dansende officier op feest), Stephan Pritz, Francois Kwiatkowski, Michael Rasche, Helmut Kellner (officieren feest), Sascha Ley, Daniela Ebert, Petra-Lina Schulze (vrouwen in bus), Sophie Knijff (verpleegster kuuroord), Mieke de Groote (dokter), John van de Watering (passant), Frédéric Frenay (Vati), Michael "Indy" Whiting (Amerikaanse soldaat), Joseph Gudenburg (Gunther), Hans-Peter Leu (Hermann), Stéphan Koziak (oude Pool), Sascha Migge, Mike Tock, Olivier Deutsch (soldaten dansfeest)

Ontstaan

Scenario: Marieke van der Pol. Script editors: Edwin de Vries, Hugo Heinen. Scenario gebaseerd op de gelijknamige bestseller van Tessa de Loo. 'Het vertrekpunt in het boek is een toevallige ontmoeting van de twee zusters in een kuuroord in Spa. Daar blijkt waarom ze elkaar zo'n vijftig jaar lang niet meer hebben gezien. Vooral de 'Duitse' Anna heeft de behoefte haar verhaal aan haar 'Nederlandse' zuster Lotte te doen. Hun gesprekken worden voornamelijk gevoerd onder het genot van veel kopjes koffie en taartjes. Voor een film was een te statische setting. In de film is het Anna die Lotte bewust opzoekt in het kuuroord. Het filmverhaal start bij de tweeling als die 5 jaar is en laat al gauw zien hoe ze op wrede wijze uit elkaar worden gescheurd. Vervolgens wordt in chronologie het leven van de twee zussen, die in totaal verschillende werelden opgroeien, verteld. Daardoorheen duiken af en toe de twee oude dames in het heden op. Het bewerken van de bestseller van meer dan 400 pagina's tot een filmverhaal van ruim 2 uur kostte twee jaar. Ondanks dat er bij meerdere omroepen belangstelling was voor het in 1993 verschenen boek heeft het tot 1998 geduurd voor de NCRV te kennen gaf het echt te willen doen. Tijdens het verder ontwikkelen van het script is toen besloten om van De Tweeling ook een speelfilm te maken. Het vinden van een Duitse coproducent is niet gelukt. Joop van den Ende heeft in de film geïnvesteerd. De Tweeling is in Nederland en Luxemburg opgenomen. Niet in Duitsland, omdat daar geen geld voor de productie vandaan kwam. De 52 opnamedagen van de film, waarin deels Nederlands en deels Duits wordt gesproken, waren van februari tot half mei 2002 op diverse locaties in Nederland (Aerdenhout, Amsterdam - Kadijksplein, rondom café Pleinzicht -, Den Haag en Loosdrecht) en Luxemburg. Het pand Concordia aan de Nieuwezijds Voorburgwal ging door voor bioscoop. De Nederlandse Ellen Vogel en Thekla Reuten vertolken het personage Lotte en de Duitse actrices Nadja Uhl en Gudrun Okras spelen Anna. Julia Koopmans en Sina Richardt vertolken de zusjes als kind. Thekla Reuten wilde aanvankelijk liever de rol van Anna, maar Ben Sombogaart wilde voor die rol een Duitse actrice. Alle Duitse rollen worden door Duitse acteurs gespeeld; voor authenticiteit en om de film gemakkelijker te kunnen verkopen. Ben Sombogaart is opgevoed door ouders die door de oorlog een kind hebben verloren. RCV Film Distribution zou de film De Tweeling in februari 2003 uitbrengen, maar door de gunstige persreacties werd dat vervroegd.Op maandag 30 december 2002 zond de NCRV 'The making of' van De Tweeling uit. De rechten van de film zijn in mei 2003 aan de Amerikaanse distributeur Miramax verkocht. De film zal vanaf februari 2004 in de Amerikaanse bioscopen te zien. Nederlandse inzending voor de Academy Award in de categorie beste buitenlandse film. In week 9 (week vanaf donderdag 26 februari) 2004 draaide de film door de Oscar-nominatie weer in 37 bioscoopzalen.

Facts

Schrijfster Tessa de Loo na het lezen van het script: "De vlammen sloegen me uit. Ik`dacht: dit mag niet, dit kan niet, hier moet iets gebeuren!" Na het doornemen van het script heeft zij zich niet verder met de film bemoeid. Haar reactie nadat zij de film twee keer zag: "Hij heeft een enorme intensiteit. De kijker wordt vanaf het begin in de kraag gegrepen en die greep verslapt geen moment. Er wordt goed geacteerd, de beelden zijn prachtig en de film ademt... allure."

Pers

Jos van der Burg in 'Het Parool' van 11 december 2002: " Hoe vertaal je een vuistdikke roman in een film? De makers hebben gekozen voor een kroniek-achtige opzet. Het is een begrijpelijk keuze, die echter wel als bezwaar heeft dat het lang duurt voordat de kijker emotioneel betrokken raakt bij Lotte en Anna. Pas als de oorlog de levens van beide vrouwen heeft verwoest, krijgt de film de juiste emotionele lading. De uitstekend acterende Thekla Reuten en Nadja Uhl maken voelbaar dat het tussen Lotte en Anna niet meer goed komt. (?) Ellen Vogel en Gudrun Okras maken als de bejaarde Lotte en Anna minder indruk. De tweeling laat zien hoe de oorlog ook de levens van overlevenden vernietigde. Interessant is de strekking dat het gedrag van mensen in oorlogstijd zich niet laat vatten in goed en fout." Ab Zagt in 'Algemeen Dagblad' van 12 december 2002: "De culturele verschillen worden door Sombogaart nogal zwart-wit voorgesteld, maar dat contrast werkt in dramatisch opzicht zeer effectief. (...) De beste scènes in De Tweeling zijn de confrontaties van Anna en Lotte in de oorlogsjaren. Het samenspel van de beide vertolksters, Thekla Reuten en haar Duitse collega Nadja Uhl, bezit een onweerstaanbare aantrekkingskracht." Heleen Spanjaard in 'Margriet': "De Tweeling is een prachtig gemaakte en zeer ontroerende film. Het advies: neem een zakdoek mee is dit geval geen cliché. U zult 'm nodig hebben." Hans Beerekamp in 'NRC Handelsblad' van 11 december 2002: "Als de Nederlandse filmindustrie een bloeiend bestaan leidde, zou je blij zijn met een paar van zulke films per jaar. Nu dit soort films nog zeldzaam zijn, kun je je afvragen wat de zin is van het verdunnen van dikke boeken tot illustraties bij de plot van een roman." Marga van Wissenkerke in 'Amsterdams Stadblad': "Je hebt onzinfilms die al vervlogen zijn na de laatste aftitelingstekst. Je hebt ook goede films die je een heel stuk langer bijblijven. En je hebt meesterwerken die eindeloos beklijven. De tweeling kan zonder twijfel in de laatste categorie worden bijgeschreven."

Prijzen

Genomineerd voor de European Film Awards 2003. De film werd genomineerd voor de PAUZE Award 2003, naar het gelijknamige jongerenblad. Op 1 oktober 2003 won de film ? 75.000,- op het eerste Stimulans voor Succes Filmfonds voor de op één na meest succesvolle film, gemeten naar bioscoopbezoek. Het bedrag is bestemd voor de ontwikkeling van nieuwe filmplannen. Gouden Kalf 2003 voor Beste Speelfilm: Hanneke Niens en Anton Smit. Silver Frog Award 2003 voor Piotr Kukla voor de cinematografie van De Tweeling op het Camerimage festival in december 2003.

Filmuziek

Fons Merkies

Camera

Piotr Kukla

Montage

Herman P. Koerts

Kostuums

Linda Bogers

Distributeur

RCV Film Distribution

Bioszalen

67 bij première

Bezoekers

760.777

Kleur

Kleur

Meer info

http://www.detweelingfilm.nl

Art director

Joep Gerritsen

Boxoffice

Bioscoop top 20 noteringen: 5, 5, 4, 4, 4, 4, 5, 5, 5, 6, 8, 8, 8, 10, 6, 10, 10, 9, 14, 16, 19, 15, 13, 15. Op donderdag 16 januari 2003 kreeg de film een Platina film (200.000 bezoekers). Na het winnen van het Gouden Kalf kwam de film op 2 oktober 2003 weer in 21 bioscoopzalen terecht. Hitnotering: 18. Totaal 249.504 bezoekers.