Met grote blijdschap (2001)

Verhaal

Luc Sipkes en zijn hoogzwangere vrouw Mieke krijgen onverwacht een telefoontje van een kennis: bij toeval heeft hij Lucs broer Ad in de omgeving van La Roche in de Belgische Ardennen gesignaleerd. Vijftien jaar geleden verdween Ad spoorloos en sindsdien hebben Luc en zijn familie niets meer van hem vernomen. Hij blijkt nu, om onduidelijke redenen, met zijn vrouw afgezonderd van de bewoonde wereld te leven. In een poging Ads beweegredenen te doorgronden, verblijft Luc een aantal dagen onuitgenodigd bij het echtpaar. De spanningen lopen hoog op. Wanneer Luc vreemde geluiden rond het huis hoort, bekruipt hem een onbehaaglijk gevoel en stuit hij op een onthutsend geheim.

Cast

Jaap Spijkers (Luc Sipkes), Renée Soutendijk (Els Groenendijk), Jack Wouterse (Ad Sipkes), Camilla Siegertsz (Mieke Sipkes), Michiel Vermey (Thomas), Han Oldigs (man in auto), Marnie Blok (vrouw in auto), Laurien van den Broeck (dochtertje in auto), Willem van den Broeck (zoontje in auto), Michael Israel (archivaris), Anne Sophie Mariage (Berengere), Pierre d'Hert (gendarme), Redmar Merkies (kind in buik); stem: Peter Knip (Thomas)

Ontstaan

Een van de vijf scenario's gerealiseerd in het kader van de samenwerking tussen het Nederlands Fonds voor de Film, de VPRO en Motel Films onder de titel 'No more heroes'. Onder deze titel wordt jonge filmmakers de kans geboden een eerste of tweede lange speelfilm te maken. Uit de ruim 200 aanvragen heeft een jury uiteindelijk 5 scenario's geselecteerd. Het gemiddelde budget van de films was 1,2 miljoen gulden. Met Kim van Kooten zette Lodewijk Crijns zich aan een scenario; ieder op een eigen computer. Crijns? versie was verhaaltechnisch spannend en goed geconstrueerd, maar had platte, onuitgewerkte karkaters. Van Kootens versie ging niet echt ergens heen, maar had ijzersterke hoofdrollen. Die twee werden samengevoegd tot één film over ouders die een zwaar gehandicapt kind hebben, maar zich daarover eigenlijk schamen. Het hoofdthema is angst en schaamte. Hoe gaan mensen om met angst en schaamte? Lodewijk Crijns: ?Ik denk dat het einde het meest verontrustende en ontluisterde statement is wat je kunt maken over de menselijke geest.? De film werd vertoond in Rotterdam op maandag 29 januari, vrijdag 2 februari en zaterdag 3 februari. Op de website van het International Filmfestival Rotterdam, d.d. 29 januari 2001 gaven de regisseurs van de andere No More Heroes-films commentaar op elkaars projecten. LC=Lodewijk Crijns, NL=Nanouk Leopold, MK=Martin Koolhoven, M=Michiel Jaarsveld over MET GROTE BLIJDSCHAP: (MK): ?Ik denk dat Lodewijk een heel persoonlijke film heeft gemaakt.? (MJ): ?Zullen wij dat eens even voor jou uitleggen?? (LC): ?Ja ,leggen jullie dat eens uit.? (MJ): ?Het gaat namelijk over zijn eigen angst, voor wat hij zelf zou doen in zo?n situatie. Er is een persoonlijk dilemma ingebouwd en ik vind dat je dan heel dicht bij jezelf zit.? (MK): ?Veel mensen denken dat een persoonlijke film iets moet bevatten wat je letterlijk hebt meegemaakt, dat is onzin.? (NL): ?Iets wat je best eng vindt om te zeggen, dat vind ik persoonlijk.? (MK): ?Of je eigen fobieën of angsten.? (LC): ?Mijn film is mijn eigen angst, voor als ik straks veertig ben.? (MJ): ?Dat heb ik net gezegd!? (NL): ?Ik vond Renée Soutendijk absoluut prachtig. Eigenlijk is zij een soort onsympathiek personage, maar ik had graag nog meer scènes van haar gezien.? (MK): ?Ik vind hem erg spannend.? (MJ): ?Ik wil hem nog een keer zien. Ik was er erg van onder de indruk, goed opgebouwd, klassiek.? (MK): ?Een duidelijke film.? (MJ): ?Het deed me een beetje denken aan Stephen King.? (MK): ?Niemand zegt het, maar je hebt gewoon een horrorfilm gemaakt.?De film was vanaf 28 februari 2004 ook als toneelstuk op de planken te zien. Wel met een totaal andere cast: Dries Smits (Luc Sipkes), Tom Jansen (Ad), Oda Spelbos (Mieke Spok) en Renée Fokker (Els Groenendijk).

Facts

Crijns wilde per se actrice Camilla Siegertsz voor de rol van Mieke, maar die zou niet kunnen omdat ze kort na de draaiperiode moest bevallen. Castingdirecteur Job Gosschalk stelde toen voor om Mieke zwanger te laten zijn in de film. Jack Wouterse over het te verwachten publiek: "Ik denk dat er hier geen hond op afkomt. MET GROTE BLIJDSCHAP is een typische festivalfilm, voor de liefhebber van mooi acteren."

Pers

Jos van der Burg in ?Het Parool? d.d. woensdag 7 februari 2001: ?MET GROTE BLIJDSCHAP ontwikkelt zich van een psychologische thriller tot een intens psychologisch familiedrama, waarin niet een maar twee geheimen worden onthuld. We kijken naar een geweldige acteursfilm, waarin Wouterse en Soutendijk, die na zes jaar een verbluffend sterke rentree maakt in een Nederlandse speelfilm, geloofwaardig maken, dat ze de klap die ze vijftien jaar geleden kregen uitgedeeld nooit te boven zijn gekomen. Spijkers en Siegertsz vertegenwoordigen de betweterige, cultureel correcte Hollandse mentaliteit, waarmee je kunt overleven in het Nederlandse poldermodel, maar waaraan je niets hebt in een emotioneel grimmiger werkelijkheid. Het voortreffelijke camerawerk van Joost van Gelder is volledig dienstbaar aan de psychische benauwenis van Wouterse en Soutendijk, zodat de Ardennen er niet uitzien als een leuke plek voor een midweekse vakantie, maar als een somber, donker oord, waarin het altijd regent.? Dana Linssen in ?NRC Handelsblad? d.d. 7 februari 2001:? Eigenlijk zou de toeschouwer bij aanvang van Crijns' tweede speelfilm niet veel meer moeten weten dan de titel en de associaties die erdoor worden opgeroepen. De regisseur, briljant ondersteund door een scenario van Kim van Kooten, heeft een film met een geheim gemaakt. MET GROTE BLIJDSCHAP is een intrigerende en zeker voor Nederlandse begrippen ongewone mix van psychologisch drama, horror en thrillerelementen. Vragen omtrent ouderschap, opvoeding, natuur en cultuur, wat de mens in zijn genen heeft zitten en wat zijn opvoeding en verdere levensloop daar voor invloed op hebben, vormen de thematiek van de film en zijn expressief samengebald in de eerste minuten (?) Jack Wouterse (Ad) en Jaap Spijkers (Luc) spelen beide broers met bewonderenswaardig ingehouden energie. Renée Soutendijk, in een onverwachte bijrol, werd door Crijns geïnspireerd tot misschien wel de sterkste rol in haar carrière. Je ziet de acteurs voortdurend over hun gedachten heendenken en met name Spijkers wordt door zijn lucide spel een onverwachte spiegel voor de hoogdravende opvattingen die de toeschouwer over de loop van het verhaal zou kunnen hebben. Wie bereid en in staat is om voorbij de uiterlijke duisternis van Crijns' geschiedenis te kijken, maakt kennis met een buitengewoon integer en humaan cineast. MET GROTE BLIJDSCHAP behoort beslist tot de Nederlandse hoogtepunten van dit nog prille filmjaar. Een film bovendien waar men trots op mag zijn, omdat er weinig producenten de moed zouden hebben om een filmmaker in staat te stellen zo'n droefgeestig en bikkelhard verhaal zo teder en oncompromisloos te verfilmen zonder inhoudelijke of stilistische concessies te doen. Cameraman Joost van Gelder wist de subtiliteiten van het scenario te vertalen in verschillende desoriënterende perspectieven, variërend van vreemde camerastandpunten tot scheve close-ups en akelig verre totalen. Maar waar de suspense dat vereiste kon hij ook tamelijk rechttoe rechtaan verbeelden dat er een deur was. En daarachter een geheim. "Hylke Brandsma in 'PreView' d.d. februari 2001: "De makers stippen zaken aan als lafheid en obsessieve (moeder)liefde aan, zonder daar iets wezenlijks over te zeggen. Ze hadden daarom beter een andere invalshoek kunnen kiezen om de driehoeksverhouding tussen de personages uit te diepen. Uiteindelijk is MET GROTE BLIJDSCHAP niet meer dan een moedige maar mislukte film." Ab Zagt in 'Algemeen Dagblad' d.d. 8 februari 2001: "Of MET GROTE BLIJDSCHAP aan een dergelijke [als DE POOLSE BRUID] triomftocht kan beginnen is twijfelachtig. Daarvoor is deze film net iets te zwartgallig en te eigenwijs. Die verwachting staat los van de kwaliteit. Bijna alles deugt: de dialogen, de locatie en het spel van vooral de mannelijke acteurs. Alleen het einde overtuigt niet helemaal, maar dat doet weinig af aan het voorgaande." Eric Koch in ?de Telegraaf? d.d. 8 februari 2001: ?Als regisseur Lodewijk Crijns en co-scenariste Kim van Kooten de sluiers wegtrekken, verschuift het accent van MET GROTE BLIJDSCHAP van intrigerende thriller naar psychologisch drama. Beide delen zijn interessant, al zal niet iedere toeschouwer ingenomen zijn met de aard van het geheim achter de kelderdeur. Dat heeft tot gevolg dat het verhaal sfeervol opgediend en uitstekend geacteerd na een ongelijke strijd met het Amerikaanse bioscoopaanbod te zijner tijd een warmere ontvangst op tv zal krijgen.?

Prijzen

Gouden Kalf voor het Beste Scenario: Lodewijk Crijns en Kim van Kooten voor MET GROTE BLIJDSCHAP. "MET GROTE BLIJDSCHAP behandelt een onconventioneel en niet erg populair onderwerp. Zo op het oog niet iets om voor naar de bioscoop te gaan. En toch moet iedereen deze film zien, want het verhaal is vanaf begin tot aan het einde meeslepend en spannend en prachtig consistent verteld. Het script maakt ruimte voor aansprekende en complexe personages. De mysterieuze sfeer die al vrij snel overheerst wordt in de film ingelost door een intens dramatische ontknoping."

Casting

Job Gosschalk

Filmuziek

Fons Merkies

Camera

Joost van Gelder

Montage

Menno Boerema

Geluid

Erik Leek

Bezoekers

18.795 bezoekers in 2001 plus 1.843 in 2002

Kleur

Kleur

Art director

Hubert Pouille

Stemmen

Peter Knip (Thomas)

Boxoffice

De film bracht de eerste week 40.168 gulden op; goed voor een 15e plaats in de bioscoop top 20. Hitstanden daarna: 18 met 36.316 opbrengst.