Amnesia (2001)

Verhaal

Alex, een 28-jarige fotograaf is om mysterieuze redenen niet meer in staat mensen te fotograferen: elke keer als hij zijn camera op iemand scherp stelt verschijnt er steeds dezelfde vrouw in zijn vizier; een beeld dat hij niet kan verdragen. Op verzoek van zijn broer Aram, omdat hun moeder ernstig ziek is, vertrekt Alex voor het eerst in jaren naar zijn ouderlijk huis op het landgoed AmnesiA. Onderweg ontdekt Alex het mysterieuze meisje Sandra op de achterbank van zijn auto. Samen vervolgen ze hun weg. De moeder van Alex is blij met de komst van haar verloren schaap en zijn nieuwe vriendin. Alex vreest de confrontatie met zijn cynische en criminele broer Aram, die in duistere zaakjes verwikkelt is, hun moeder continu kleineert en elke gelegenheid aangrijpt om Alex op bijna sadistische wijze te herinneren aan een mysterieus voorval uit hun gezamenlijke verleden. Terwijl de moeder van Alex en Aram zichzelf bijna gek maakt met de gedachte dat ze het aan haar hart heeft, Sandra niet alleen epileptisch maar ook nog eens een pyromane blijkt te zijn, Aram iedereen in zijn straatje probeert te manipuleren en tevens met een dodelijk verwonde 'partner in crime'opgescheept zit, komen bij Alex steeds heviger fragmenten naar boven van de verborgen geschiedenis die hij met zijn broer deelt. Des te meer Aram de situatie op de spits drijft, hoe meer Alex zich beseft dat hij zichzelf alleen maar kan helpen door de dood van zijn vader te accepteren, de vrouw die hem via zijn camera als een kwelgeest achtervolgt recht in de ogen te durven kijken en het verleden te laten rusten door zijn eigen weg te gaan.

Cast

Fedja van Hûet (Alex/Aram), Carice van Houten (Sandra), Theo Maassen (Wouter), Sacha Bulthuis (Eva), Cas Enklaar (Eugene), Eva van der Gucht (Esther), Erik van der Horst (jonge Alex/Aram), Carly Wijs (vrouw in flashback), Hadewych Minis (meisje in bed), Bert Luppes (dokter), Leo van Huêt (Theo), Aniek Pheifer (secretaresse), Rob Bartels (stand in/tegenspel Fedja van Hûet)

Ontstaan

Een van de vijf scenario's gerealiseerd in het kader van de samenwerking tussen het Nederlands Fonds voor de Film, de VPRO en Motel Films onder de titel 'No more heroes'. Onder deze titel wordt jonge filmmakers de kans geboden een eerste of tweede lange speelfilm te maken. Uit de ruim 200 aanvragen heeft een jury uiteindelijk 5 scenario's geselecteerd. Toen Martin Koolhoven vastliep met schrijven, is hij samen met producenten Jeroen Beker en Frans van Gestel op Schiermonnikoog gaan zitten. De rollen van Carice van Houten en Eva van der Gucht zijn geschreven met de desbetreffende actrices in het hoofd. Voor de hoofdrol van Alex en diens broer Aram wilde Martin Koolhoven screentests houden. Fedja was vooraf de meest serieuze kandidaat voor de rol van Alex, maar na de screentest wordt hij dat voor de rol van Aram. Als een andere acteur voor de rol van Aram komt en Fedja Alex speelt voor het tegenspel, speelt hij ook deze rol het beste. Kortom Fedja is het best in twee rollen. Voor de rollen in AMNESIA moest Fedja verplicht afvallen. Fedja kreeg bij de opnamen een stand in, Rob Bartels, voor het tegenspel. In twee scènes is Fedja in beide rollen te zien, dat is op digitale wijze tot stand gekomen. Leo van Huêt, die de rol van Theo speelt, is in zowel film als werkelijkheid Fedja's vader. Het belangrijkste thema is in het reine komen met het verleden, maar dit is slechts een van de thema?s. Opgenomen in 22 draaidagen. De film werd in Rotterdam vertoond op maandag 29 januari, woensdag 31 januari, zaterdag 3 februari.Op de website van het International Filmfestival Rotterdam, d.d. 29 januari 2001 gaven de regisseurs van de andere No More Heroes-films commentaar op elkaars projecten. LC=Lodewijk Crijns, NL=Nanouk Leopold, MK=Martin Koolhoven, M=Michiel Jaarsveld over AMNESIA: (NL): ?Ik vind zijn dialogen ijzersterk.? (LC): ?Ik heb het script ooit gelezen en ik had niet verwacht dat het zo?n grappige film zou opleveren.? (MJ): ?Dat is inderdaad zijn kracht, samen met de dialogen en de verrassende manier waarop de personages worden gepresenteerd. Het is echt een ander soort wereld, dat staat me heel erg aan. Je weet helemaal niet waar het naar toe gaat. Ik moest ook denken aan John Woo, die heeft dat ook vaak gebruikt. Tweelingen die de tegenstellingen goed en slecht, wit en zwart uitdrukken, het bevindt zich echt op dat abstractieniveau.? (LC): ?Twee dagen nadat ik de film had gezien heb ik de cameraman, Menno Westendorp, opgebeld en mijn complimenten gemaakt, ik heb zoiets zelden gezien op 16mm.? (NL): ?Een mooie surrealistische sfeer, maar ik vind het nog steeds jammer dat je hem niet in zwart-wit hebt gedraaid. Dat was nog sterker geweest.? (MK): 'Ik wilde dat aanvankelijk ook, maar het mocht niet van de VPRO en het Filmfonds, want dan komt er niemand meer kijken. Ik was er wel even goed ziek van, maar ik vind de film er zelf heel mooi uitzien. Toch is het wel raar dat het zelfs bij dit soort films om commerciële redenen niet in zwart-wit mag.' André Waardenburg in ?Skrien? d.d. april 2001: ?(?) de pyromane neigingen van Sandra blijven onuitgelegd. (?) Toch maakt hij stiekem foto?s van Sandra. Waarom? Ondanks deze vragen is AMNESIA een sfeervolle thriller geworden. Sfeervol, maar eigenlijk niet spannend en overtuigend genoeg. De achtergehouden informatie is te voorspelbaar. Qua sfeer is Koolhoven wel in zijn element. Hij stileert de flashbackscènes met kleurenfilters, creëert een beklemmend sound design en laat zijn acteurs waar nodig terughoudend of vet spelen.?

Pers

André Waardenburg in ?Skrien? d.d. april 2001: ?(?) de pyromane neigingen van Sandra blijven onuitgelegd. (?) Toch maakt hij stiekem foto?s van Sandra. Waarom? Ondanks deze vragen is AMNESIA een sfeervolle thriller geworden. Sfeervol, maar eigenlijk niet spannend en overtuigend genoeg. De achtergehouden informatie is te voorspelbaar. Qua sfeer is Koolhoven wel in zijn element. Hij stileert de flashbackscènes met kleurenfilters, creëert een beklemmend sound design en laat zijn acteurs waar nodig terughoudend of vet spelen.? Dana Linssen in 'NRC Handelsblad' d.d. 2 mei 2001: "Op veel dingen geeft AmnesiA een antwoord. Er worden nauwelijks raadsels verspild in de eerste lange speelfilm van regisseur en scenarioschrijver Martin Koolhoven (1969). Dat vereist wel even een wakkere blik van de toeschouwer. (...) Koolhoven (...) moet zich voor AmnesiA hebben laten inspireren door Fons Rademakers W.F. Hermans-verfilming ALS TWEE DRUPPELS WATER, een beetje David Lynch, de mythologie rond het Beatles-album Abbey Road, de eenzame dialogen uit het theater van Harold Pinter en een echo van nihilisme en existentialisme. Maar er is meer. Een belangrijk deel van de thrillerstructuur wordt bepaald door het feit dat de hoofdrol is weggelegd voor een tweeling, met ijzingwekkende precisie vertolkt door Fedja van Huêt. Hij laat de demonisch-duistere Aram en de geplaagde fotograaf Alex een werkelijke krachtsstrijd aangaan. (...) Er zitten veel misschiens in mijn ervaring van deze film, ook na een tweede keer bekijken. Want Koolhoven mag dan geen raadsels verspillen, de gegeven antwoorden zijn soms onhelder of juist onnodig nadrukkelijk. Het dierbaarst blijven daarom de weinige onbeantwoorde raadsels, zoals het personage van de lyrisch-intuïtieve Carice van Houten die, als slaapwandelende beschermengel en verdoofde schikgodin tegelijkertijd, een spoor van vlammen achterlaat, dat weinig anders hoeft te betekenen dan wat de toeschouwer er zelf van wil maken. (...) Koolhoven probeert iets wat in Nederland weinig traditie kent. Hij speelt een spel met realiteiten. Hyperrealistisch zou je zijn gestileerde stijl, waarin ook geluid, cameravoering, belichting en kleurstelling opmerkelijk zijn, moeten noemen. Als van dat fotorealisme dat zó echt is, dat het griezelig wordt. Magisch realistisch is een andere manier om AmnesiA te omschrijven. Dat is wat anders. Deze film dwingt geen eenduidig oordeel af."Willem Schouten in 'Sp!ts' d.d. 3 mei 2001: "Waar vooral Koolhoven faalt is het inleefbaar houden van zijn karakters en dialogen. De wijsheden waarmee Alex en Aram elkaar bestoken zullen er op papier wellicht prachtig hebben uitgezien. In de film zijn ze regelmatig lachwekkend. Datzelfde geldt voor het gezeur over Chinees bier, zo'n beetje de hele rol van Maassen en de verschijning van Arams baas die zijn vriendin direct over Maassens graf heen laat plassen. Koolhoven verraadt bovendien te vroeg de oorzaak van het drama en verpest daarmee zijn kans op een echt verrassend einde. De sfeer, de mooie beelden en het goede acteerwerk van Van Huêt bieden niet genoeg tegenwicht om van AMNESIA een aanrader voor een groot publiek te maken."Marco Weijers in 'de Telegraaf' d.d. donderdag 3 mei 2001: "(...) Gaandeweg begint Koolhovens barokke symboliek echter te irriteren, vooral omdat zij steeds holler gaat aandoen. Ook vreemdsoortige typetjes als Arams zwaargewonde dievenmaatje Wouter, hun criminele opdrachtgever Eugène en diens kinderlijke vriendinnetje zijn louter toegevoegd om het verhaal kleurrijker te maken en vervullen verder geen enkele functie. Interessant dóen is iets anders dan interessant zijn. Dat is bij deze eigenzinnige regisseur bij het maken van AMNESIA even vergeten."Pauline Kleijer in 'de Volkskrant' van 3 mei 2001: "De titel AmnesiA is verraderlijk, en dat is niet het enige mysterie dat zich in het speelfilmdebuut van Martin Koolhoven aandient. (...) AmnesiA biedt stof tot nadenken, maar Koolhoven wil te veel: zijn scenario is topzwaar en ongericht. (...) Koolhoven moet het vooral hebben van zijn stilistische capaciteiten en zijn vermogen acteurs tot grote prestaties te brengen. Fedja van Huêt weet de verschillen tussen de twee broers perfect uit te spelen, zonder dat daar verschillende kapsels of andere trucs aan te pas komen. Carice van Houten toont (...) opnieuw haar opmerkelijke talent. (...) AmnesiA is geen overrompelend debuut, maar vooral een demonstratie van talent. Dat maakt nieuwsgierig." Gouden Kalf voor de Beste Acteur Fedja van Huêt voor zijn rollen in AmnesiA: "Hij weet met gebruik van minieme details twee uiterlijk identieke, psychologisch zeer verschillende, maar steeds onmiddellijk herkenbare tweelingbroers neer te zetten. Een mooie geheimzinnige dubbelrol, die de hele film een intrigerend karakter verleent. Ook in DE GROT laat Van Huêt zien een zeer goed filmacteur te zijn. Het is ondankbaar, maar als het lukt zoals hier heel knap: een loser te spelen waarvoor je als kijker toch sympathie opvat."

Filmuziek

Fons Merkies

Camera

Menno Westendorp

Montage

Job ter Burg

Kostuums

Maartje Wevers

Geluid

Eddy de Cloe, Herman Pieëte

Bioszalen

5 bij première

Bezoekers

2.434 bezoekers in 2001 plus 1.054 in 2002

Kleur

Kleur

Art director

Floris Vos