Zwarte meteoor, De (2000)

Verhaal

De film begint in New Jersey in 1999 met het overlijden in actie van Felix Verbeek op CNN, waarna een flashback naar de jaren vijftig volgt. Aan het eind van de jaren vijftig komt de zwarte Zuid-Afrikaanse voetballer Steve Mokone naar Almelo om te spelen bij de club Heracles. Hij is een groot succes en raakt al senl bevriend met de vijftienjarige Felix Verbeek. Felix is de zoon van een bescheiden fabrieksarbeider. Door zijn band met Mokone raakt hij bekneld tussen het bekrompen milieu van het provincieplaatsje en de kosmopolitische levenshouding van de stervoetballer. Mokone leert Felix dat hij zijn hart moet volgen, dat hij zich niet moet neerleggen bij de kleingeestige toekomst die zijn vader voor hem in gedachten heeft. In een bewogen jaar raakt Felix in conflict met de baas van zijn vader, krijgt hij een vriendinnetje, en zorgt hij er per ongeluk voor dat zijn vader arbeidsongeschikt wordt. Na het succesvolle, maar tumultueuze seizoen verlaat Steve Mokone Almelo. Het plaatsje dommelt weer in slaap. Felix blijft achter met het plan om ook te vertrekken en te gaan studeren, maar het is de vraag of hij zijn vader kan overwinnen en kan ontkomen aan de verstikkende greep van provinciaal Nederland in de jaren vijftig.

Cast

Jet Novuka (Steve Mokone), Erik van der Horst (Felix), Gijs Scholten van Aschat (Schouten, voorzitter van Heracles), Peter Tuinman (vader), Lieneke le Roux (moeder), Thekla Reuten (Vera), Roef Ragas (Jaap), Caro Lenssen (Mies), Angelique de Bruijne (buurvrouw), Aus Greidanus (trainer Heracles), Wouter van Oord (Tim), Guus de Wit (Jan), Benten Bastiaan Wijnen (Robbert), Job Kappelhof (Koen), Freek Brom (Rooie Gaait), Gabriel Mofokeng (benen van Mokone), Joep Onderdelinden, Bert Geurkink, Erik Arens, Frank Schaafsma, Mike Reus, Tom Egbers (stadionspeaker), Matthias Maat, Gijs de Lange, Harry Slinger (Johnny Jordaan), Cas Jansen (zoon Felix), Babette van Hazebroek, Paulette van Hazebroek, Jan Kruse, Mike Reus, Cees Geel, Rob Das, Sieger Sloot, Frank Lammers, Edo Brunner, Arend de Geus, Guido van Hulzen, Ids van der Krieke, Joop Wittermans, Jur van der Lecq, Hiske van der Linden, Chaim Levano, Hugo Maerten, Reinier Bulder, Josh Meyer

Ontstaan

Scenario: Kees van Beijnum, op basis van het boek van Tom Egbers over de eerste zwarte voetballer die in ons land heeft gespeeld, Steve Mokone van Heracles (Heracles spreek je uit met het accent op de tweede lettergreep). Tom Egbers weigerde om een scenario van het boek te maken (in het ?Algemeen Dagblad? d.d. 4 mei 2000 daarover): ?Dat is niet mijn vak en het verhaal is te goed om door een goedwillende amateur te laten maken. Daarom zijn Guido en ik naar de schrijver Kees van Beijnum gestapt en hij zei meteen ja. Het boek is geschreven als een journalistiek verslag. Ik wilde uitzoeken wie die fascinerende man was, waar hij vandaan kwam en wat er van hem geworden is. De film is fictie.? Via de Nederlandse beleggingsconstructie Labouchere Holland Film CV gefinancierd. Voor 50.000 gulden (of meer) konden geïnteresseerde particulieren zich aanmelden.Deels Engels gesproken, Nederlands ondertiteld. Opgenomen o.a. in Almelo en Enschede. Vlak voor het werd afgebroken is nog gedraaid in het oude stadion van Heracles. De fabrieksopnamen zijn op 27 april 2000, twee weken voor de vuurwerkramp, in Enschede gedraaid (textielfabriek Slotenstraat). Die fabriek bestaat niet meer. Het elftal van Heracles in de film bestaat uit de volgende acteurs en voetballers: Mike Reus, Cees Geel, Frank Schaafsma, Sieger Sloot, Erik Arens, Rob Das, Erwin Hagels, Ronnie Steghuis, Ben Weber, Dick Reekers, Andre Riethorst, Laurens Oude Breuil, Henk Roodakker en Marco de Vries. Jet Novuka (1971) is geboren in Zuid-Afrika. Erik van der Horst (10 september 1984) maakt zijn filmdebuut. In de film is 'De zwarte meteoor' - overigens wordt hij in de film nergens zo aangeduid, wel als zwarte parel - niet de hoofdpersoon van de film, maar eerder de katalysator voor Felix Verbeek. Het boek is dan ook slechts de helft van de film. Er is geen stock materiaal gebruikt van de 'zwarte meteoor', omdat dat er niet goed passend uitzag.DE ZWARTE METEOOR trok in de eerste vier dagen slechts 1.400 bezoekers. Een week op nummer 20. De film ging in 15 kopieën uit, maar nog geen maand later was dat teruggebracht tot 3. 4.578 bezoekers in 2000, plus 2.803 bezoekers in 2001.

Pers

'de Filmkrant' d.d. december 2000: "Het basisidee van DE ZWARTE METEOOR is perfect geschikt voor een Hollands coming-of-age drama. De degelijkheid van de jaren vijftig, de spruitjeslucht en het statige taalgebruik worden allemaal overtuigend neergezet door de in oer-Hollandse sferen gespecialiseerde regisseur Guido Pieters. Maar uiteindelijk keert juist dit element zich tegen de film: vanwege een gebrek aan ironie of sterke individuele scènes kabbelt de film door in de oubollige sfeer. (?) Het debuut van de 16-jarige Erik van der Horst dwingt bij tijden respect af maar in enkele gênante scènes blijkt een hoofdrol voor hem te hoog gegrepen. (?) Alleen Gijs Scholten van Aschat weet te imponeren met zijn doortrapte personage, vooral wanneer hij in een van de weinige echt krachtige scènes Felix een enorm pak slaag geeft. (?) Ondanks alle tekortkomingen is DE ZWARTE METEOOR een sympathieke film en een goedbedoelde poging om de naïeve charmes én de kleinburgerlijkheid van de jaren vijftig te laten contrasteren met hedendaags cynisme."Jos van der Burg in 'Het Parool' d.d. 13 december 2000: " Waar zagen we dit eerder? Inderdaad: DE ZWARTE METEOOR had ook 'Wilde katoenbollen' kunnen heten. De overeenkomst met WILDE MOSSELS wordt nog versterkt doordat Freek Brom en Angelique de Bruijn ook in DE ZWARTE METEOOR zijn te zien. De door Guido Pieters geregisseerde film - de eerste na zijn flop OP HOOP VAN ZEGEN in 1986 - is een zorgvuldig drama, waarin het tempo laag ligt, maar waarin alle draadjes netjes aan elkaar worden geknoopt. Een bezwaar is dat de jaren vijftig wel erg clichématig worden afgeschilderd, met brommers en Bill Haley als ijkpunten. Goed getroffen is het vanzelfsprekende racisme van een halve eeuw geleden. De scène waarin Almeloërs verbaasd opkijken als ze Mokone met mes en vork zien eten, is in al zijn eenvoud briljant. Het is jammer dat de makers onvoldoende vertrouwen hadden in zulke scènes, zodat ze de personages te veel laten uitleggen. Mokones opmerking tijdens een ballonvaart dat Almelo klein is en dat Felix naar de horizon moet kijken ('Dat is mijn wereld') is volstrekt overbodig, omdat we al hadden begrepen dat Almelo niet de meest dynamische plek op aarde was. " Hans Beerekamp in 'NRC Handelsblad' d.d. 13 december 2000: "Pijnlijker is de overeenkomst van DE ZWARTE METEOOR met WILDE MOSSELS, niet alleen door drie gemeenschappelijke acteurs. Beide films gaan over een opstandige jeugd in de provincie, over het dilemma van gaan of blijven en de haat-liefde- verhouding met het leven achter vitrages. Alleen lijkt DE ZWARTE METEOOR ook gemaakt in 1958. De terugkeer van Pieters (DR. VLIMMEN, CISKE DE RAT) via Medisch Centrum West, Baantjer en de Duitse televisie naar de Nederlandse bioscoop wordt gekenmerkt door ouderwets vakmanschap, met de nadruk op ouderwets. Traag ontvouwen zich de grote en kleine, soms amusante anekdotes, met een glansrol voor de geborneerde Heracles-voorzitter, tevens fabrieksdirecteur (Gijs Scholten van Aschat). Geen van de talrijke andere personages krijgen veel reliëf. Ook het scenario wordt door Pieters ontdaan van pijn en woede, en vervangen door een permanente glimlach. Een documentaire had meer recht kunnen doen aan de opmerkelijke levensgeschiedenis van Mokone, nu psychiater in Amerika. Het voormalige succesduo Van Heijningen-Pieters keert met deze film terug naar de oude traditie van aardige, conventionele Nederlandse speelfilms, waar in de jaren zeventig en tachtig nog een publiek voor was. Zelfs in Almelo kijkt het nu liever naar CHARLIE'S ANGELS. " 'de Telegraaf' d.d. 14 december 2000: "Pieters, die qua beeld en tempo teruggrijpt op zijn succesvolle speelfilms als CISKE DE RAT en OP HOOP VAN ZEGEN, gebruikt de rode lijn van de beroemde voetballer (...) als een kapstok om een soort van dorpsgeschiedenis te vertellen, met veel kleurrijke figuren zoals een weerbarstige fabrieksdirecteur annex clubvoorzitter (mooie en a-typische rol van Gijs Scholten van Aschat) en de volgzame en min of meer geslagen vader van Freek (Peter Tuinman). Op die manier ontstaat een warme, ietwat anekdotische film die doet denken aan oude meesterwerken als DORP AAN DE RIVIER. Zo doet Pieters eer aan de tijd waarin het verhaal zich afspeelt, de karakters die hij er in wil tekenen en ook de mooie geschiedenis van een voetballer die zich het leven (en de dames) in het oer-Nederlandse Almelo laat welgevallen. Zo'n film dus waar je een beetje vrolijk van wordt en die je zonder enig probleem met je hele gezin kunt gaan zien." Pauline Kleijer in 'de Volkskrant' d.d. 14 december 2000: "Het is een lief verhaal en DE ZWARTE METEOOR is ook een lieve film. Met veel gevoel voor detail wordt de sfeer van de jaren vijftig in provinciaal Nederland opgeroepen. Daarbij wordt geen cliché van het tijdsbeeld geschuwd (?) Hier en daar stoort het simplisme in DE ZWARTE METEOOR wel. Begin en eind, een raamwerk waarin de oudere Steve Mokone na Felix' dood nog eenmaal naar Nederland terugkeert, zijn te schematisch om te overtuigen. Ook het opgelegde drama van Mokones verhouding met een opstandig meisje komt niet uit de verf. Toch een charmante film, over jongetjes, vriendschap, verliefdheid, en een heel klein beetje over voetbal."

Casting

Job Gosschalk

Filmuziek

Gerard Stokkink, Tom Bachmann

Titelnummer

'Mooie schoenen' / Ernst Jansz

Camera

Wouter Suyderhoud

Montage

Tatjana Schöps

Kostuums

Mariëlla Kallenberg

Bioszalen

15 bij première

Bezoekers

4.578 bezoekers in 2000 plus 2.803 bezoekers in 2001

Kleur

Kleur

Art director

Jelier & Schaaf