Schippers van de Kameleon, De (2003)

Verhaal

Hielke en Sietse zijn de tweeling van smid Klinkhamer. Hun beste vriend Gerben is veel ouder dan de jongens. Hij neemt ze regelmatig in de maling. Veldwachter Zwart houdt de drie bengels goed in de gaten, zodat de rest van het dorp niet al te veel last heeft van hun streken. Misschien doet Zwart dat eigenlijk wel té goed, want daardoor heeft hij geen oog meer voor echt gespuis, zoals de nozems... Als het dorp onverwachts door een zware storm wordt getroffen, wordt de dokter door oplettendheid van Sietse van verdrinking gered. Hij wil Sietse een beloning geven, maar deze wil daar niets van weten. Uiteindelijk krijgt de tweeling het autowrak van de dokter cadeau. De motor slopen de jongens eruit en ze monteren hem in hun boot. Hielke en Sietse hebben nu een boot mét een sterke motor. Met hun eigen boot De Kameleon kan de tweeling zich nog meer uitleven dan voorheen. En dit heeft grote gevolgen voor de nozems...

Cast

Koen van der Donk (Hielke Klinkhamer), Jos van der Donk (Sietse Klinkhamer), Steven de Jong (Heit Klinkhamer), Dominique van Vliet (Mem Klinkhamer), Maarten Spanjer (Gerben Zonderland), Willeke van Ammelrooy (Mevrouw Bleeker), Peter Tuinman (Meneer Bleeker), Saar Koningsberger (Esther Bleeker), Rense Westra (Veldwachter Zwart), Gijs Scholten van Aschat (burgemeester), Meriyem Manders (burgemeestersvrouw), Joep Sertons (Dokter), Hilly Harms (Oma de Jong), Sipke Jan Bousema (student van Kampen), Lianne Zandstra (Mevrouw Wijnstra), Klaas Hofstra (Sjoerd Bonnema), Peter Groot Kormelink (molenaar Dijkstra), Tom Kuipers (Kees Dijkstra), Henk Westbroek (IJscoman Piersma), Pyt Paulusma (Weerman), Thirza Koopmans (Paulien Wijnstra), Tim Zweije (Nozem 1), Wybe Bruinsma (Nozem 2), Mads Wittermans (Sygerdsma jr.), Ids van der Krieke (boer), Ed Nijpels (starter zwemwedstrijd), Okko van der Pol (notaris), Boyan Nijpels (vissersjongen), Joost Marsman, Colin Banks, Erik van der Hoff, Jasper Bos, Sander Rozeboom, Dim Junius (corpsballen); Gerrit Stienstra (stand in Sietse/Hielke)

Ontstaan

Scenario: Jean Ummels, Steven de Jong, naar de boeken van Hotze de Roos. Hotze de Roos schreef in 1948 zijn eerste boek 'De schippers van de Kameleon'. Hij overleed op 15 oktober 1991. De sfeer van het boek werd niet veranderd, wel werd een romantische verhaallijn rond het meisje Esther toegevoegd. Voor de film cv werden 121 participaties verkocht van 12.500 euro per stuk. Zaterdag 22 september 2001 was de eerste castingdag voor de rollen van hoofdpersonen Hielke en Sietse Klinkhamer. Jos & Koen van de Donk en Jaap & Pieter Lok waren twee van de elf eeneiïge tweelingen op die dag. Jos & Koen (15) kregen de rollen. De invulling van de figurantenrol van Kees Dijkstra kwam tot stand door een stemming op één van de vijf kandidaten door de lezers van 'de Telegraaf'. Opnamen vanaf 8 juli 2002 in IJlst. 23 draaidagen. De provincie Friesland gaf toestemmig om op rustigere beschermde watergebieden te filmen. Ook werd gefilmd in het Friese dorp Terherne. De smidse werd speciaal voor de film gebouwd. Editor Paul Bruijstens overleed een week nadat de beeldmontage was afgerond. De film is aan hem opgedragen. Opvallende placering van Calvé-pindakaas, Gulf benzine. Film bevat verwijzingen naar LOLITA (hartvormige bril), TWISTER (orkaan). Ook met veel kikkers; de kikkers volgen de jongens als het ware. Er zit een kikker in de vlag van de gemeente Lenten, de burgemeester eet kikkerbillen. De Nederlandse Kameleon-film beleefde op Vaderdag 2003 (zondag 15 juni 2003) een voorpremière Een feestelijke middag in Pathé De Kuip in Rotterdam vond plaats op zaterdag 21 juni 2003 om 12.30 uur.

Facts

De Friese studentenvereniging Bernlef uit Groningen begon medio april 2002 met de Friestalige filmversie van de Kameleon-boeken. De vereniging deed dat uit ergernis over het feit dat regisseur Steven de Jong een Nederlandstalige Kameleon-verfilming maakte. "De Kameleon-boeken spelen in Friesland. Het is toch raar dat deze film dan in het Nederlands wordt gemaakt", liet Bernlef-woordvoerder B. Terpstra weten. De hoofdrollen van de Friese versie werden verdeeld onder leden van de studentenvereniging, met gastrollen voor weerman Piet Paulusma, Hans Wiegel, Ids Postma en voetbaltrainer Foppe de Haan. De film duurt 25 minuten en ging op zondag 18 augustus 2002 in première. De Jong voelde zich niet aangesproken, want De Kameleon is oorspronkelijk in het Nederlands geschreven en niet in het Fries.

Pers

Fritz de Jong in 'de Filmkrant' van juni 2003: "(?) Het probleem met De Jongs dorpstoneel is, dat het gemaakt is met het budget voor een volwassen speelfilm. Als een kind dat met een vet gevulde beurs in de snoepwinkel is losgelaten, gooit De Jong lukraak kleuren, smaken en texturen bij elkaar. (?) Tegenover de Mokumse moppentapper Maarten Spanjer, die een volstrekt ongeloofwaardige boerenknecht neerzet, staat Fries acteer coryfee Rense Westra er op los te theateren, compleet met vet aangezet accent. Ondertussen lepelen de jeugdige hoofdpersonen braaf hun zinnetjes op. De lukrake wijze waarop De Jong allerlei invalletjes en ideetjes op een hoop gooit leidt ook tot onbedoelde misverstanden. Neem bijvoorbeeld de relatie tussen het wees geworden stadsmeisje Esther en haar oom (?) Bleeker. Op zeker moment neemt pubermeisje Esther een uitdagende pose in, met op haar neus zo'n bakvisachtige zonnebril, zoals we die kennen uit Stanley Kubricks Lolita. Een intieme dialoog tussen Esther en Bleeker komt hierdoor in een bizar daglicht te staan. (...)" Jos van der Burg in 'Het Parool' van 25 juni 2003: "(...) Het levert een bootachtervolging op die Dick Maas' Amsterdamned in herinnering roept. Ook zien we een tornado die in Jan de Bonts Twister niet misstaat. Het vaak kluchtige spel en de oubollige grappen doen echter eerder denken aan Haanstra's Fanfare. Filmmaker Steven de Jong heeft ook inhoudelijk van De schippers van de Kameleon een ratjetoe gemaakt. In het dorpje heersen de jaren vijftig, maar de burgemeester is een decadente yup (Gijs Scholten van Aschat), die alleen interesse heeft voor zijn geminirokte (!) vrouw (Meriyem Manders). Het Lolita-achtige buurmeisje (Saar Koningsberger), dat de tweeling seksueel laat ontwaken, doet niet denken aan het Friese platteland maar aan Nabokov. En het Amsterdamse accent maakt van Maarten Spanjer een zeer merkwaardige Friese boerenknecht. Is De schippers van de Kameleon misschien stiekem een parodie op het nostalgie-genre? Het moet haast wel, gezien het inventieve rijm in de titelsong: 'Wij zijn vrienden van het eerste uur/ door een speling van de natuur.'" Ronald Ockhuysen in 'de Volkskrant' van 26 juni 2003: "(...) De Jongs terugzucht heeft ook het tempo en de toon geïnfecteerd. Het eerste uur neemt hij alle tijd zijn personages te introduceren, terwijl de soundtrack keer op keer beklemtoont wat overduidelijk te zien is. Voor rafelranden is in dit verkavelde scenario geen plaats. Toch is het niet de oubolligheid die achteraf mee naar huis worden genomen. Wat van de plattelandskomedie blijft hangen, is het triomfalisme van een filmmaker die zijn droom doet uitkomen." Ab Zagt in 'Algemeen Dagblad' van 26 juni 2003: "(?) De introductie van de personages verloopt soepel, de luchtige toon past prima bij de tamelijk onschuldige inhoud en de soms karikaturale voorstelling van vooral de hoogwaardigheidsbekleders. Hoewel niet alle dialogen goed verstaanbaar zijn, overtuigen de hoofdrolspelers. Spijtig dat knecht Gerben, de plaaggeest van de Klinkhamertjes, er wat bekaaid afkomt. Vergeleken met de Pietje Bell- en Kruimeltje-verfilmingen maakt DE SCHIPPERS VAN DE KAMELEON een meer uitgebalanceerde indruk. De film smaakt naar meer. (?)"

Prijzen

De familiefilm trok binnen één week na de bioscooprelease 100.000 bezoekers en kreeg daarvoor op zaterdag 5 juli 2003 een Gouden Film. Op maandag 4 augustus werd de Platina film overhandigd voor 400.000 bezoekers. Beste kinderfilm op het Filmfestival van Israël in juni 2006. De jury bestond uit Israëlische kinderen.

Casting

Margarete van Dam

Filmuziek

Roland Schilperoort

Liedjes

'Wind in mijn haren' / Boswachters, 'Voor altijd samen' / Han van Eijk, 'De zon tegemoet' / de Kast & Agnes

Camera

Anton Stoelwinder, Francois Perrier

Montage

Paul Bruijstens

Kostuums

Wolly Prins

Geluid

Renee de Kruijf

Bioszalen

114 bij première

Bezoekers

743.795

Kleur

Kleur

Meer info

http://www.dekameleonfilm.nl

Co-productie

KRO

Art director

Robert van der Hoop, Ruben Schwartz

Goofs

Twister, Lolita

Genre

Familiefilm, jeugdfilm

Boxoffice

3, 3, 4, 2, 3, 4, 5, 3, 3, 3, 5, 8, 7, 8, 10, 8, 7, 11, 13, 13, 15, 18