Lijmen/Het been (2001)

Verhaal

Boorman en Laarmans zijn twee oplichters die in de jaren twintig en dertig van de twintigste eeuw bedrijven verleiden tot de aankoop van enorme hoeveelheden van het Algemene Wereldtijdschrift. In ruil daarvoor wordt de betreffende onderneming in het blad de hemel ingeschreven, waarna het bedrijf een aankoopbon krijgt voorgeschoteld en zelf opdraait voor de distributie van de vele tienduizenden exemplaren. Hun lucratieve handeltje in lucht brengt Boorman en Laarmans op het pad van de ziekelijke Madam Lauweryssen, de bazin van een onbenullig bedrijfje in keukenliften. Hun verhaal gaat er bij haar in als koek en ze bestelt grif 100.000 exemplaren van het waardeloze tijdschift. Dat ze daarmee haar financiële ondergang tekent roept bij de jonge, onervaren Laarmans al direct wroeging op. De doorgewinterde Boorman daarentegen maalt er niet om. Totdat hij Madam Lauwereyssen een jaar later per ongeluk op de markt omver loopt en ziet dat zij inmiddels een been mist. In een plotselinge aanval van menselijkheid zet de oplichter alles op alles om zijn slachtoffer het geld dat hij haar ontnam terug te betalen. Zij voelt daar weinig voor, zo blijkt al snel.

Cast

Mike Verdrengh (Boorman), Koen de Bouw (Laarmans), Willeke van Ammelrooy (Madam Lauwereyssen), Sylvia Kristel (barvrouw Jeanne), Els Beatse (Fine Laarmans), Lou Landré (Pieter Lauwereyssen), René van Asten (Korthals), Jan Decleir (rechter Teugels), Hans van den Berg (deurwaarder Van Kamp), Jaak van Assche (Van Ganzen), Tom Lenaerts (fotograaf Poters), Freark Smink (smidsknecht Michel), Sjarel Branckaerts (veilingmeester), Edmond Classen (Hamers), Manuela Servais (docteur Van der Zijpen), Pierre Dherte (professor Brulot), Christian Crahay (directeur inrichting), Christian Courtois (pastoor Jan), Philippe Jordens (bediende commissie), Diane Belmans (Maria Laarmans), Gabrielle de Maeyer (moeder Laarmans), Kan Walgraeven (zoon Laarmans), Pier van Brakel (arbeider Korthals), Roger Meeusen (agent Pauwels), Luc Meirte (Kassier Galerie Nationale), Marilou Mermans (dame met pelsjas), Gert Portael (vrouw met banaan), John Willaert (boekhouder Van Ganzen), Patrick de Neve (bediende Van Ganzen), Patricia Goemaere (winkeljuffrouw Dietrich), Marc Thijs (ploegbaas Hamers), Edward Binders (directeur Zoölogisch Instituut), Henri Jean-Claude Depa (biljetverkoper Nationale Loterij), Jozef van Praet (eigenaar cabaret), Ilse de Rauw (serveerster cabaret), Hans de Weirdt (griffier), Wilfried Dewulf (dokter), Ilse Renders, Erika Samain (verpleegsters), Bas Teeken, Eddy de Clerq (mannen met bolhoed), Chris Dusauchoit (ober), Oris Mertens (Stan Laurel), Gerard Mareels (Oliver Hardy), Steven van Nuffelen (tableau vivant), Tine Brouwers, Stéphanie de Brandt, Mieke de Ley, Yasemin Kandemir, Ann van Vooren, Astrid Vereecken (Can-Can meisjes)

Ontstaan

Belgische producent: Michiel Houdmont van Signature Films. Nederlandse co-producent: Ruud den Drijver van Cineventura BV. Opgenomen in 33 dagen met een budget van vier miljoen gulden in o.a. Spa en Luik (natuurhistorisch museum) in België. Omdat De Hert geen gepaste locatie vond voor de General Marine and Shipbuilding Company, waar Laarmans werkt, werd het uiteindelijk een brouwerij.Sylvia Kristel was gevraagd voor de rol van de ongelukkige Madam, maar zij maakte op een feestje -in gezelschap van Willeke van Ammelrooy- de opmerking dat Willeke haar voor die rol beter geschikt leek. Het gevolg is dat Willeke en Sylvia voor het eerst een gezamenlijke scène hebben. In FRANK EN EVA hadden ze weliswaar beiden een rol, maar speelden niet samen.De stem van Sylvia Kristel zou aanvankelijk nagesynchroniseerd worden, omdat haar tongval niet beviel. LIJMEN/HET BEEN is de tweede Elsschot-verfilming. HET DWAALLICHT uit 1973 was de eerste. Het resultaat van HET DWAALLICHT was tot ontevredenheid van de erven Elsschot.Première: woensdag 27-9-2000 om 19:30 in Rembrandt 1 - Utrecht (Nederlands Film Festival).In 'de Filmkrant' van november 2000 was te lezen dat de Belgische filmmaker Robbe De Hert zich bij de première in Utrecht liet begeleiden door twee body guards, omdat hij bang was door producent Ruud den Drijver in elkaar te worden geslagen. De oorzaak van het conflict ligt volgens De Hert in Den Drijvers optreden als producent: "Den Drijver is een dief. Hij staat als scenarist op de aftiteling van de film, terwijl hij er godverdomme geen letter van heeft geschreven. Bovendien heeft hij een deel van het budget van de film gebruikt om de schulden die hij maakte met AN AMSTERDAM TALE -niemand wil die film uitbrengen- af te lossen. Daarom hadden wij constant geldgebrek, terwijl de film toch een mooi budget had." Den Drijver noemt de aantijgingen onzin: "De Hert wou een rel en die heeft ie gekregen."

Pers

'de Filmkrant' d.d. januari 2001: "Van een roerige productiegeschiedenis wordt een film doorgaans niet beter. Ook zonder voorkennis over het conflict en de moeizame totstandkoming is aan LIJMEN/HET BEEN af te zien dat er problemen geweest moeten zijn. (...) LIJMEN/HET BEEN heeft een aardige cast: de talentvolle jonge acteur Koen de Bouw (...) Mike Verdrengh (...) is een overtuigende Boorman, en Willeke van Ammelrooy is prima (...) al was het Gouden Kalf dat zij voor deze rol kreeg eerder een teken van het gebrek aan interessante vrouwenrollen in de Nederlandse film, dan de bekroning van een grootse acteerprestatie. Toch komt de film maar niet tot leven. Er wordt veel gepraat, maar weinig getoond. Hoewel veel op locatie gefilmd is, onder andere Gent en Mechelen, houdt de film het aanzien van een statige, droge, plichtmatige toneelopvoering. Een aantal knullige details, zoals de beroerde nasynchronisatie van Sylvia Kristel en het gestuntel van de duidelijk niet éénbenige Van Ammelrooy, versterkt dat beeld. LIJMEN/HET BEEN wordt afgesloten met een merkwaardige compilatie van historische beelden dat rücksichtslos kapitalisme de wereld weinig goeds brengt. Het is ongetwijfeld een persoonlijke hartenkreet van regisseur Robbe de Hert, die bekend staat als notoir communist. Dat zijn hart niet in deze verfilming lag, is helaas duidelijk te zien." 'Het Parool' d.d. 17 januari 2001: "Misschien komt het door het houten been, maar Lijmen/Het been maakt over de hele linie een nogal houterige indruk. Dat ligt niet aan Verdrengh en De Bouw, want die vormen als Boorman en Laarmans een uitstekend koppel. Minder op haar plaats is onder andere Sylvia Kristel, die als cafébazin gewoon La Kristel is als cafébazin. Het grootste probleem is echter het schematische scenario, dat messcherp de grens tussen goed en kwaad meent te kunnen trekken. En wat moeten we met de rare epiloog, die archiefmateriaal bevat van Vlaamse nationalisten die de Hitlergroet brengen? Zijn alle Boormannen fascisten? Leve de simpelheid." Henk van Gelder in 'NRC Handelsblad' d.d. 17 januari 2001: "De door Willem Elsschot zo zorgvuldig geboekstaafde zwendelpraktijken met het Algemeen Wereldtijdschrift kunnen, denk ik, worden verfilmd zoals ze in diens Lijmen/Het Been staan: van begin tot eind. In het moeizaam tot stand gekomen scenario, waar tenslotte vier namen onder staan, is het verhaal echter één grote flashback geworden. (...) De Hert maakte dan ook een uitgesproken praatfilm, met veel kantoorscènes in traditionele tv-close-ups. Zelfs als hij even naar buiten mag, maakt hij daar in visueel opzicht niet veel werk van. (...) Net als De Hert lijken ook de acteurs niet goed te weten welke toon ze moeten treffen. Willeke van Ammelrooy (die niettemin een Gouden Kalf voor de beste actrice kreeg), de nagesynchroniseerde Sylvia Kristel en zelfs Mike Verdrengh als de kleurrijke Boorman blijven kleurloze figuren in een toonloze film." Mirjam Keunen in ?Algemeen Dagblad? d.d. donderdag 18 januari 2001: ?LIJMEN/HET BEEN heeft sterke hoofdrolspelers. Het is een met zorg gemaakte film die de sfeer van de jaren 30 uitstraalt. (?) De Hert is niet altijd even subtiel. De scènes met de psychiaters (?) zijn bijvoorbeeld te dik. Het commentaar daarin op de vermeende superioriteit van de Franse taal en de quasi-intellectuele discussies tussen specialisten over de geestesgesteldheid van Boormans zijn karikaturaal (?)? André Nientied in Biosmail.nl d.d. 19 januari 2001: "Iedereen heeft zijn best gedaan, de decorontwerpers voorop, maar het is allemaal te traag voor woorden. De helft van de tijd zit je naar bewegende prentbriefkaarten te kijken. De Hert trekt vooral veel tijd uit voor het 'lijmen', maar na één keer geloof je heus wel dat Boorman zijn vak beheerst. Dat het verhaal in retrospectief wordt verteld zodat je weet hoe het afloopt zelfs als je het boek niet recent hebt gelezen, komt de vaart van de film evenmin ten goede. En dat Van Ammelrooy een Gouden Kalf voor haar rol won zegt meer over het gebrek aan goed vrouwenrollen: kennelijk was er weinig concurrentie. Ze maakt wel veel meer van haar rol dan Sylvia Kristel als een treurige café-eigenaresse."

Prijzen

Willeke van Ammelrooy kreeg voor haar rol als mevrouw Lauwereysen in Lijmen/ Het been het Gouden Kalf 2000 voor beste actrice in een lange speelfilm. Het juryrapport: "Haar vertolking van mevrouw Lauwereysen in Lijmen / het been werd door de jury unaniem gekozen als beste vrouwelijke acteerprestatie. Met veel gevoel voor detail heeft zij een onvergetelijke rol gecreëerd. Met plezier geeft de jury de prijs aan deze actrice van grote klasse." De andere genomineerden waren: Tamar van den Dop voor haar rol in De omweg en Ricky Koole voor haar rol in Lek.Gehonoreerd door de Belgische Unie van de Filmkritiek met de André Cavens prijs voor de beste Belgische film in januari 2001.

Filmuziek

Joan Berkhemer

Camera

Piotr Kukla

Montage

Wim Louwrier

Bezoekers

5.980 bezoekers in 2001 plus 1.004 in 2002

Kleur

Kleur