Wilde mossels (2000)

Verhaal

De getormenteerde maar charismatische thrillseeker Leen slentert met z'n onafscheidelijke vrienden Daan en Jacob door het uitgestorven hoofdstraatje van hun woonplaats, een vissersdorp op een Zeeuws eiland. Een gemeenschap waar al sinds jaar en dag niets is veranderd. Leen wil het wél anders doen. Hij wil zich ontworstelen aan zijn beklemmende bestaan, gelijk de leeuw op de vlag van Zeeland met het onderschrift 'Luctor et Emergo', maar Leens karakter zit hem niet mee. De jongens maken toekomstplannen en doden de tijd met racen over het eiland, muziek maken en wilde feesten in de plaatselijke motorclub. Leen is de leider. Hij sleept zijn vrienden Daan en Jacob mee in stoer gedrag en toekomstdromen die een stuk verder reiken dan de grenzen van het desolate eiland. De jongens voelen zich gevangen en willen losbreken. Toch is er wel plaats voor ontluikende romantiek. Leen weet, op een heel eigen manier, niet goed raad met de roodharige Janine. En de jongere Jacob valt op de Iranese schone Atash. Om los te breken uit zijn milieu en de ban van zijn moeder klampt Leen zich vast aan een fake-doel, ingegeven door een merkwaardige Ier. Is Leen in staat zijn onbevredigende leven te ontvluchten en zijn dromen te verwezenlijken?

Cast

Fedja van Hûet (Leen), Frank Lammers (Daan), Freek Brom (Jacob), Will van Kralingen (Noortje), Josse de Pauw (Wannes), Angelique de Bruyne (Janine), Melek Karasu (Atash), Martin Dunne (Nowhere man), Hans Veerman (Rinus), Freark Smink (Bert), Marina de Graaf (Diana), Malou Elshout (Esmeralda), Manuel Dijselinck (knecht), Eric Holm (Volkert), Box (Box), Roos Blok (Bobby), Maarten Lammers (broer Daan), Blaine, Ruyter, Corey, Jeremy (Nashville Pussy), Nuff Said, Nimbus, Willy Berrevoets, Marijn Slager, Michiel Slager, Marien Dorleijn, Max Joosse (Paelingvet), Evelyn Prooper, Lisette Verdoes, Tanja Heintjes, Jocelyn Witteboon, Hester Roodbergen, Nathalie van het Ende (Ravin' Reds Irish Pub), Dirk Nijland (band Irish pub singer), Nestor Sanz (double-neck Bassman), Kirsten Hoogkamer (guitargirl), Bob van Aartrijk (schipper Sirius), Paul de Bruyn, Erik Nijhoff, Ruud Borkent (matrozen Sirius), Remco Stroet, Karina Slagt, Michel Mois-Thuk Shung (duikers), Jan de Munter, Wim Bolijn, Jan Fonteine, Bram van Vliet, Jan de Koning (oude mannen), Los Desperados, Die Twee-Bergen op Zoom (motorrijders), Ferry Ilahi (barman), René Hogsenaar (man Diana), Miranda Slabber, Pascalle van der Putten, Mariska Kooijman, Ingrid Warren, Karin Drenth (skatesters/majorettes), Jobine Stouten, Irma den Hengst (dorpsmeisjes)

Ontstaan

Producenten: Erik Schut, Peter van Vogelpoel (Argus Filmproduktie). Co-producent: NPS televisie. Nederlands Fonds voor de Film, Filmfonds Rotterdam, COBO fonds, Stimuleringsfonds, Thuiskopiefonds, Provincie Zeeland, Wilde Mossels CV. WILDE MOSSELS werd in eerste instantie door de heren van Jura (Heijs & Monster) ontwikkeld, maar is in produktie gegaan bij Argus Film Produkties met als uitvoerend producent Karin S. de Boer.Scenariobijdragen: Ernie Tee, Otakar Votocek, Paul Ruven. Casting: Job Gossschalk/Kemna Casting. Licht: Bert Hogenes. Zang op 'South American Gettaway' van o.a. Fay Lovsky. De Zeeuwse band Nuff Said treedt op als Paelingvet en de Amerikaanse band Nashville Pussy als zichzelf. Song o.a. 'Mr. blue sky' van E.L.O.Distributie: Upstream pictures. In de 'met dank aan'-lijst staan vele namen uit de Nederlandse filmwereld vermeld; Maria Goos, Paul Ruven, Pim de la Parra, George Sluizer, Ian Kerkhof, Monique van de Ven en Willeke van Ammelrooy.'Het Parool' d.d. vrijdag 25 augustus 2000: "De Bruyn: 'Ik dacht toen ze bij het castingbureau met Fedja aankwamen ook: hebben ze me wel goed begrepen? Hij leek me veel te netjes. In WILDE MOSSELS is hij een soort bruut geworden. Dat kan hij dus ook.' Bij Monique van de Ven, die was benaderd voor de rol van moeder, miste De Bruyn de noodzakelijke chemie in het samenspel met Van Huêt." In 'Skrien' nummer 231 staan de dagboeknotities van Erik de Bruyn rondom deze produktie (pagina 28-33). Tijdens de opnameperiode van WILDE MOSSELS werd zondag 28 maart 1999 een gedwongen rustdag. De streng-gereformeerde bewoners van Bruinisse wensten op zondag namelijk niet gestoord te worden door filmopnamen. De cast en crew belandden medio mei ook buiten Zeeland toen in Stavenisse de bevolking zich massaal verzette tegen het filmen op de plaatselijke begraafplaats. Het gemeentebestuur moest na de protesten de al verleende vergunningen intrekken. Er werd uitgeweken naar Noord-Brabant.Regisseur Erik de Bruyn (Terneuzen, 27 oktober 1962) bracht zijn jeugd door in Zeeland. Hij studeerde Sociologie aan de Universiteit van Utrecht en vervolgens Communicatiewetenschappen met als hoofdvak Filmkunde aan de Universiteit van Amsterdam. In 1988 studeerde hij cum laude af.Opgenomen in o.a. het haventje van Zijpe, vlakbij Bruinisse, Middelharnis en het recreatiepark Aquadelta. Ook in de Wenck Studio op het Westergasfabrieksterrein in Amsterdam hebben opnamen plaatsgevonden.Zeeuws gesproken, Nederlands ondertiteld.De ruwe montage werd als work-in-progress vertoond op grootbeeldvideo op 'Film by the sea'. Suggesties van toeschouwers aangaande de 'final cut' waren van harte welkom. Première: 18 september 1999 (Film by the sea). Openingsfilm op woensdagavond 20 september 2000 op het Nederlands Film Festival. Vanaf 21 september 2000 te zien in de provincie Zeeland en een week later landelijk.De DVD (Prime Time Ent.) bevat twintig minuten aan deleted scenes met uitleg waarom ze wel geschoten zijn, maar niet in de film zijn meegenomen. De film zelf is voorzien van een commentaartrack, die grotendeels door Erik de Bruyn is ingesproken. Andere bijdragen van cameraman Joost van Gelder en acteur Frank Lammers en editor JP Luijsterburg. Daarnaast bevat de DVD een videoclip van NUff Said, 2 teasers en de trailer, plus een Stardust special over Wilde Mossels en een making of van 25 minuten. De film cv met een cv kapitaal van 612.603 euro op een totaal budget van 1.583.693 euro had een rendement van 6,05%.

Facts

Argus Film Produktie vroeg in januari 2004 zelf het faillissement aan, een verlaat gevolg van de financiële zeperd die de maatschappij behaalde door WILDE MOSSELS. De financiële reserves zijn na WILDE MOSSELS nooit meer op peil gebracht. Peter van Vogelpoel van Argus in 'Het Parool' van woensdag 7 januari 2004: "WILDE MOSSELS heeft te veel geld gekost, meer dan was begroot, en minder opgeleverd dan verwacht. We hadden op 100.000 bezoekers gerekend, het werden er 60.000. Die combinatie leverde een verlies van een miljoen euro op."

Pers

'NRC Handelsblad' d.d. 20 september 2000: "Het is geen gemakkelijke film, maar een film die zowel een jong en wild publiek voor zich probeert te winnen als compromisloos zijn eigen weg gaat, wars van de gangbare opvattingen over hoe een Nederlandse filmmaker zich hoort te gedragen. Vooral dramatische wetten lapt De Bruyn aan zijn laars. Het resultaat is een bijna associatieve structuur, waarin wel tien verhalen door elkaar lopen, en geen van de personages volledig tot zijn recht lijkt te komen. (?) De onorthodoxe structuur van Wilde mossels, meer Rebel without a Cause dan Spetters, wordt vooral gedragen door een spannende vormgeving. Het sublieme, gewaagde camerawerk van Joost van Gelder, toverend met filters en de ononderbroken lengte van scènes, staat ten dienste van een sterke mise-en-scène, die actiemomenten en verstilde sfeerschetsen terecht weigert te vermalen tot een snelle montage. De film duurt twee uur, en dat voelt zowel te lang als te kort: je zou sommige verhalen meer uitgediept willen zien worden, maar tegelijkertijd onderstreept de gelijkwaardigheid van hoofd- en bijzaken de indruk van zinloosheid en landerigheid. Slechts een enkele keer vliegt De Bruyn uit de bocht, bijvoorbeeld in een al te gemakkelijk komisch effect sorterende, mislukte bankoverval. Ook de uitzonderlijke schoonheid en elegantie van Will van Kralingen lijken misplaatst in de klei van de Zeeuwse delta, maar juist daarom kan ze als geen andere Nederlandse actrice geloofwaardig maken dat Leen zich niet los van haar kan maken, en doof blijft voor een sirene van zijn eigen leeftijd (Angelique de Bruijne). Waar Wilde mossels tekortschiet, gebeurt dat met meer allure dan gebruikelijk in een Nederlands speelfilmdebuut. Een talent als De Bruyn, die vijf jaar schaafde aan zijn film, is zeldzaam in onze filmcultuur, omdat hij onmogelijke uitersten verenigt: genrefilm en art-house- product, realisme en mythologie, vaart en contemplatie, regionalisme en universaliteit. Eigenzinnig en brutaal construeerde hij tegen de klippen op een vorm die recht doet aan Hollandse en Zeeuwse paradoxen. Wilde mossels is misschien niet de beste film van het jaar, maar wel de meest interessante, omdat De Bruyn zich laat kennen als een eigenwijs, niet-autistisch auteur. Als geen ander zou hij het negatieve imago van de Nederlandse speelfilm kunnen helpen bestrijden."'de Telegraaf' d.d. 28 september 2000: "Met een wrokkige uitdrukking en het lange haar van de geboren rebel neemt Fedja van Huet in 'Wilde Mossels' als opstandige jongere het stokje over van de generatie van 'Spetters'. Hij is de 'Easy rider' van de affiche aan de wand van zijn woonboot, de 'Rebel without a cause' van Walcheren. Gesteund door de sfeervolle fletse landschapsbeelden van cameraman Joost van Gelder weet regisseur Erik de Bruyn de onvrede van zijn hoofdpersoon met de onveranderlijke eenvoud van zijn leefomgeving weliswaar voelbaar te maken, maar veel sympathieker wordt de nukkige Leen er niet door. En dat maakt identificatie voor het beoogde jonge publiek er niet gemakkelijker op. Veel meer dan frustraties heeft Kees niet te bieden en ook de gebeurtenissen in het verhaal zullen bij de toeschouwers niet voor rode koontjes zorgen. De personages van 'Spetters' waren evenmin grote filosofen, maar Paul Verhoeven stuurde ze in elk geval de deur uit om iets te ondernemen. Dergelijke (grove) humor en levendigheid mist 'Wilde Mossels', al laat de debuterende regisseur Erik de Bruyn zijn vertelling betrekkelijk vlot ontrollen. Probleem is echter dat zijn zelfgeschreven scenario (ironisch genoeg op het Nederlands Filmfestival voorgedragen voor een Gouden Kalf) het zwakste gedeelte van de film vormt. Aan het acteren ligt het niet (?) Sommige dialogen zijn aardig, een aantal situaties en grapjes is geslaagd en de muziek ligt lekker in het gehoor. Maar met clichés als munitie schiet het banale verhaaltje zichzelf uiteindelijk in het hoofd."'Het Parool' d.d. 27 september 2000: "Het is jammer dat Erik de Bruyn, die ook het scenario schreef, niet voluit heeft willen kiezen voor een minimalistische benadering. (...) Het resultaat is een eclectische film , waarin minstens een handvol bestaande films - van SPETTERS tot LA VIE DE JÉSUS - verborgen zit. Een groter bezwaar dan de mengeling van stijlen zijn enige zijplotjes, die veel suggereren maar nergens naartoe gaan. Ronduit onvergeeflijk is het einde, want daar gaat de film dramatisch zo over de kop, dat de geloofwaardigheid achter de horizon van het fraai gefilmde Zeeuwse landschap verdwijnt. WILDE MOSSELS verraadt veel flair en handigheid, maar De Bruyn, geboren en getogen in Zeeland, is beter thuis in de recente filmgeschiedenis dan in de Zeeuwse werkelijkheid."Frank Lammers over WILDE MOSSELS in 'de Filmkrant' d.d. november 2000: "Ik ben echt trots op WILDE MOSSELS, het is een film die echt ergens over gaat. Maar ik heb me verbaasd over de pers. Gebeurt er wat interessants in de Nederlandse film, dan gaat zo'n Peter van Bueren lopen zeuren dat er bij de première geen mossels maar oesters werden uitgedeeld. Dan vraag ik me echt af 'waar heb je het over?!' En dat WILDE MOSSELS geen enkel Gouden Kalf heeft gekregen snap ik ook niet."

Prijzen

Prijs van de Nederlandse Filmkritiek 2000. Het juryrapport: "Met de nominaties van Jacky, Ochtendzwemmers en Wilde mossels kiest de Jury van de Prijs van de Nederlandse Filmkritiek, voor eigenzinnigheid. De telemusical Ochtendzwemmers overstijgt de Nederlandse angst voor emoties door ze uit te zingen. Jacky en Wilde mossels gaan, net als ooit Abel, over een jongeman die zich niet van zijn moeder kan los maken. Beide films kenmerken zich door standvastigheid en visuele moed, en riskeren daarmee onbegrip bij de gevestigde filmorde. Daarmee slaan beide een richting in die deze jury graag vaker zou zien prevaleren. De eindbeslissing was lastig, maar unaniem gaat de Prijs van de Nederlandse Filmkritiek dit jaar naar een film die ook nog eens een brug zou kunnen slaan naar een breed publiek: Wilde mossels van Erik de Bruyn." De jury van de Prijs van de Nederlandse Filmkritiek is samengesteld uit leden van de Kring van Nederlandse Filmjournalisten en bestond uit Hans Beerekamp (voorzitter), René van Dam, Belinda van de Graaf, Dana Linssen en André Waardenburg. De Prijs van de Nederlandse Filmkritiek wordt facilitair ondersteund door Holland Subtitling: indien gewenst wordt een kopie van de winnende film voorzien van Engelse ondertitels ten behoeve van vertoning in het buitenland. Als de betreffende film deze ondersteuning niet nodig heeft, geldt de prijs voor de volgende film van de maker.CJP Jeugdprijs 2000. Het juryrapport: ""Lek vonden we een onderhoudende film met een zeer sterke opening. De film was boeiend maar het einde vonden we toch wat voorspelbaar. De rol van Jack is mooi neergezet door Victor Löw. Wij denken dat de film een breed publiek zal aanspreken. Rent-A-Friend vonden we een vermakelijke, leuke film. De film geeft het gevoel van een stripverhaal met die kleurrijke gebouwen en aankleding. We vonden dat in Rent-A-Friend goed de ontwikkelingen uit de werkelijkheid over bijvoorbeeld het jonge ondernemerschap en de individualisering van de maatschappij op de hak wordt genomen. In Wilde mossels wordt goed de sfeer gecreëerd van de uitzichtloosheid van het bestaan van Leen. De mooie cameravoering en het sterke acteren zorgden voor die sfeer. De muziek vonden we erg gaaf in de film. Uit deze drie genomineerden koos de CJP Jeugdjury Wilde mossels van Erik de Bruyn. Wilde mossels vonden we op vele punten beter dan de twee andere genomineerden (cameravoering, scenario, muziekkeuze en acteerwerk). De mooie omgeving in de film en geweldige symboliek maken van de film een mooi stuk werk en de sfeer in de film heeft ons diep geraakt. De film maakt ons nieuwsgierig naar het roken van wilde mossels. En we zouden graag Joost van Gelder een Oscar willen geven voor de cameravoering." CJP-houders in de leeftijd van 12 tot 18 jaar konden zich opgeven om zitting te nemen in de CJP Jeugdjury. Uit het grote aantal filmliefhebbers werden Sandra van Dam, Daan Oostveen, Loes van Rooijen, Janne Schra en Freek Vielen gekozen om de drie genomineerde films te zien en te beoordelen. Speciale oorkonde van de filmcritici op het Filmfestival van Moskou in juli 2001. Aanmoedigingsprijs film/video van het Amsterdamse Fonds voor de Kunst op dinsdag 11 augustus 2001.

Filmuziek

David van der Heyden

Camera

Joost van Gelder

Montage

J.P. Luijsterburg

Kostuums

Alette Kraan

Geluid

Eddy de Cloe

Special effects

Harry Wiessenhaan

Bezoekers

32.888 bezoekers in 2000 plus 5.722 in 2001

Kleur

Kleur

Art director

Ben Zuydwijk