Lek (2000)

Verhaal

De jonge agent Eddy is getrouwd met Ria en werkt bij de politie. Met zijn carrière wil het niet echt vlotten. Bovendien lukt het Eddy en Ria niet om een kind te krijgen. Op een dag wordt hij door de C.I.D. gevraagd om te bemiddelen bij een ontmoeting met zijn jeugdvriend Jack, die zeer voortvarend het criminele pad bewandelt. Daardoor komt Eddy in grote moeilijkheden binnen het politiecorps en ook thuis. Het wordt steeds duidelijker dat niet alleen de criminelen een 'lek' hebben, maar dat er waarschijnlijk ook bij de politie een 'lek' zit. Uiteindelijk leidt dat bij hem tot het besef dat hij het heft in eigen handen moet nemen.

Cast

Cas Jansen (Eddy), Ricky Koole (Ria), Victor Löw (Jack), Thomas Acda (Franco), Gijs Scholten van Aschat (Ferdinand de Wit), Lou Landré (Berg), Jacob Derwig (Patrick), Ton Kas (Haveman), Jacqueline Blom (gynaecologe), Jasper van Overbrugge (co-assistant), Daniël Boissevain (Wout), Willem de Wolf (Murph), Loes Wouterson (wachtcommandant), Ad Knippels (agent Erik), Mohammed Azaay (agent Suat), Kees Boot (agent), Rob Bartels (agent), Ben Ramakers (agent Henk), Jack Monkau (Bijl), Saskia Temmink (partner Bijl), Ian Bok (Vorrink 1), Horace Cohen (Vorrink 2), Gerda Cronie (Sabine Kluge), Lukas Dijkema (havenmeester), Angelique de Bruijne (vrouw Jack), Paul Rigter (Jonge Chinees), Willem Drieling (Bloemenverkoper), André Arend van de Noord (Joegoslaaf), Micha Hulshof (Joegoslaaf), Dennis de Getrouwe (Neefje Jack 1), Armin Tashakoer (Neefje Jack 2), Michiel Nooter (Eigenaar Nachtclub), Winston Rodriguez (Jongen bij Lamborghini), Adigun Arnaud (Jongen bij Lamborghini), Iwan Vogelland (Jongen bij Lamborghini), Lisa Portengen (Meisje bij Lamborghini), Simon de Waal (Crimineel), Tamer Avkapan (Shoarmaverkoper), Tijn Dokter (06 Telefonist), Mai tai

Ontstaan

Scenario: Simon de Waal en Jean van de Velde, gebaseerd op de roman 'Sans rancune' van voormalig politie-agent Jan van Daalen.Producent: Rolf Koot. Co-producent: VARA. Financiële ondersteuning: Nederlands Fonds voor de Film, CoBO Fonds, Stimuleringsfonds, Fonds Film Rotterdam, Arteco Filmfinanciering BV, Commandieten C.V. LEK. Budget: 4,5 miljoen gulden. Casting: Job Gosschalk, Hans Kemna.Songs: o.a. titelsong 'To all planets' en 'Do you know' van Dilana Smith en 'Am I losing you forever' van Mai tai, die heel even ook in beeld zijn. De opnameperioden vielen tussen 3-28 april en 19 november-23 december 1999. Opnamen o.a. in Amsterdam (Cool Down, voormalig restaurant Mirafiori aan de Hobbemastraat). De titel verwijst naar iemand die de tegenpartij informatie verschaft zonder dat zijn eigen partij daarvan afweet. Opvallende placering: De op werkdagen in de trein verkrijgbare gratis krant 'Metro' wordt meegenomen uit een display.Jean van de Velde koos voor GTST-acteur Cas Jansen "omdat de naïeviteit die de idealistische Eddy uitstraalt nog aan hem kleeft. Bovendien is hij een van die jongens die filmcharisma heeft. Hij komt goed over op het witte doek." Het boek 'Sans Rancune' van Jan van Daalen uit 1991 werd naar aanleiding van de film heruitgegeven bij De Boekerij (ISBN 90-225-2838-3). Bij de credits staat 'geïnspireerd op', want de film is niet gebaseerd op het boek. In de eerste versie van het scenario ging het bijvoorbeeld nog om een rechercheur, een agent in burger, van in de dertig. Toen Jean van de Velde Cas Jansen koos, is het verhaal omgeschreven naar de uniformendienst. Scenarioschrijver Simon de Waal werkt sinds 1986 als rechercheur in deeltijd. Hij was eerder verantwoordelijk voor vele afleveringen van de televisieseries 'Baantjer', 'Unit 13' en 'Bureau Kruislaan'.Regisseur Jean van de Velde voor de uitbreng van LEK in 'Nieuwe Revu' d.d. 16 april 2000: "Zoals ik nu al weet dat het eerste weekend van LEK klote wordt. Nederlanders kijken de kat uit de boom als het om Nederlandse films gaat. Zij moeten eerst van vijf kanten horen dat het écht een aardige film is, voor ze één keer gaan kijken. Een Nederlandse film moet het niet hebben van het eerste weekend, maar van het derde of vierde." In het eerste weekeinde werden redelijke bezoekcijfers gehaald; in totaal kwamen 12.216 bezoekers naar de 40 theaters waar LEK draaide. Vooral in de grote steden draaide LEK goed. In de provincie was de belangstelling minder. Na vier weken stond de teller op ruim 70.000 bezoekers. LEK zou uiteindelijk de volgende filmtop 10-noteringen behalen: 5-5-6-7-10-weekje afwezig-10.

Pers

'Het Parool' d.d. 26 april 2000: "Lek, van het team dat eerder het grote publiek vond met All Stars, is een geslaagde poging een Nederlandse thriller te maken, waarbij goed gekeken is naar Amerikaanse voorbeelden, zonder een moment de Nederlandse sfeer te verdonkeremanen. (...) Lek opent ijzersterk met een aantal scènes die de toeschouwer voortdurend op het verkeerde been zet. Van de Velde weet als geen ander dat je je publiek even bij de les moet roepen. (...) Een film goed laten beginnen is makkelijker dan een film sterk laten eindigen en Lek schiet aan het slot enigszins uit de bocht als agent Eddy Charles Bronson achterna gaat en uit zijn schulp kruipt met een Death Wish-imitatie. Maar goed, het beeld van agent Eddy met twee zwaaiende pistolen met rokende lopen was waarschijnlijk te sterk om te laten liggen."'NRC Handelsblad' d.d. 26 april 2000: "De originaliteit van de variant op een beproefd scenario is niet de enige kwaliteit van Lek. Alle acteurs zijn voortreffelijk, tot en met de lichaamstaal van de kleinste rolletjes, bij voorbeeld dat van Loes Wouterson als een wachtcommandante. Dat wordt nog een probleem bij de Gouden Kalveren dit jaar, maar Löw - beter dan ooit - en Thomas Acda als een laffe kantoorgrappen mummelende agent zijn de favorieten, omdat de sublieme schurkenrollen van Ton Kas en Jacob Derwig te klein van omvang zijn. Maar ook de filmtaal van Van de Velde en cameraman Jules van den Steenhoven spreekt een veel brutaler jargon dan in hun voorgaande gezamenlijke films (De kleine blonde dood en All Stars): in Lek beweegt de camera soms zo wild als in een Dogma-productie, worden close-ups in de schaduw niet geschuwd en doet de opvallende montage door Herman P. Koerts soms denken aan een film uit de jonge Vlaamse school van verontrustende boze films als Piranha Blues, S. of Rosie. (...) Lek is nu al de gouden standaard, waaraan de te verwachten golf van publieksfilms getoetst kan worden, vooral op hun filmische originaliteit." 'Sp!ts' d.d. 27 april 2000: "De regisseur (...) koos soapacteur Cas Jansen als hoofdrolspeler. Een risico wellicht, maar Jansen slaagt met vlag en wimpel voor zijn toelatingsexamen op het witte doek. Andere rollen worden met evenveel verve vertolkt door Thomas Acda en Victor Löw. Belangrijk is vooral dat de regisseur zijn onderwerp serieus neemt. (...) Zoals gezegd is de cast van LEK zonder uitzondering overtuigend. Hoewel Löw als Jack soms gevaarlijk dicht bij overacteren in de buurt komt. Het verhaal is beklemmend en tot en met de ontknoping overtuigend."'Vrij Nederland' d.d. 29 april 2000: "Een Nederlandse politiefilm. Het doet het ergste vrezen. Maar LEK van Jean van de Velde is een aangenaame verrassing. (...) Één kunstje beheerst hij [Jean van de Velde] nog niet: om vrouwenrollen meer te maken dan levende rekwisieten waarop de mannen kunnen reageren. Het ligt niet aan Ricky Koole dat Eddy's echtgenote een blinde vlek blijft, zelfs als ze bruut wordt gemolesteerd.

Prijzen

Gouden Kalf voor Beste Lange Speelfilm: "De producent en de regisseur hebben van een ijzersterk scenario de Beste Lange Speelfilm 2000 gemaakt. Het uitgangspunt, een spannende politiefilm, gebaseerd op de geruchtmakende IRT affaire, is buitengewoon goed geslaagd. Opbouw, timing, sfeer en drama zijn ingrediënten die in de speelfilm Lek volkomen onder controle zijn. Belangrijk is ook de cast, die onder regie van Jean van der Velde tot grote prestaties komt. Naar de mening van de jury is Lek de Beste Speelfilm uit de competitie 2000 en gaat het Gouden Kalf naar de producenten Rolf Koot en Jean van der Velde. " De andere genomineerden waren: Kruimeltje, productie: Dave Schram en Hans Pos voor Shooting Star Filmcompany en Lijmen / het been, productie: Ruud den Drijver en Michel Houdmont voor Cineventura. Gouden Kalf voor Beste Regie van een Lange Speelfilm: "Een film waar alles klopt, met ziel en kloten. De jury heeft genoten en is er van overtuigd dat Lek de bodem van haar publiek nog lang niet heeft bereikt. Doorslaggevend in de beoordeling is dat Lek meer is dan de som der delen en een Nederlandse film oplevert die als standaard voor de komende jaren gezien mag worden." De andere genomineerden waren: : Steven de Jong voor de regie van De Fûke en Maria Peters voor de regie van Kruimeltje.Gouden Kalf voor Beste Scenario van een Lange Speelfilm (t.w.v. f 15.000,- van het Nederlands Fonds voor de Film, te besteden aan het schrijven van een treatment voor een nieuwe film): "Het is de grote verdienste van de schrijvers [JEAN VAN DE VELDE en SIMON DE WAAL], dat ze in een harde en spannende politiefilm ook de menselijke maat hebben weten te vinden. Dwars door de ijzersterke plot heen voelen we steeds dat het uiteindelijk om méér gaat: om 'nieuw leven', om 'je hebt nooit gevraagd hoe ze heet'. Juist díe woorden en de bijbehorende scènes roepen de grootste emoties op. Met dit scenario hebben de schrijvers een standaard gezet." De andere genomineerden waren: Erik de Bruyn voor het scenario van Wilde Mossels en Maria Peters voor het scenario van Kruimeltje. Gouden Kalf voor Beste Acteur Victor Löw: "Voor de caleidoscopische rol die hij speelt in Lek. Al zijn gezichten overtuigen, dat van de harde crimineel, de trouwe vriend en de prille vader. Victor Löw speelt met lef, intensiteit en humor. Hij overtuigt zowel in de grote beweging als in het kleine gebaar, in gewelddadige scènes als op tedere momenten. Een imposante prestatie waarvoor we hem graag belonen met het Gouden Kalf." De andere genomineerden waren: Fedja van Hûet voor zijn rol in Wilde Mossels en Rense Westra voor zijn rol in De Fûke.Grolsch Publieksprijs 2000. Gekozen door een publieksjury van 150 vooraf geselecteerde filmliefhebbers. Aan de prijs is een geldbedrag verbonden van f 30.000,-. De publieksjury beoordeelde tijdens de Grolsch Filmprijsdag op zaterdag 23 september drie speelfilms die door de vakjury waren genomineerd. De andere twee kanshebbers waren Kruimeltje van Maria Peters en Rent-A-Friend van Eddy Terstall. De acteurs Victor Löw en Cas Jansen kregen in december 2000 in het Italiaanse Courmayeur tijdens het 'Noir in Festival' de Napapijri-Prijs voor hun rollen. Jean van de Velde kreeg in juli 2001 tijdens het 48e Pula Filmfestival in Kroatië de Gouden Arena voor de regie.

Camera

Jules van den Steenhoven

Montage

Herman P. Koerts

Kostuums

Simone Geels

Geluid

Roberto van Eijden

Stunts

Willem de Beukelaer

Special effects

Harry Wiessenhaan

Bioszalen

40 bij première

Bezoekers

94.934 in 2000 plus 1.110 in 2001

Kleur

Kleur

Art director

Rikke Jelier, Alfred Schaaf