Karakter (1997)

Verhaal

KARAKTER vertelt het verhaal van de strijd tussen de tirannieke deurwaarder Dreverhaven en zijn onwettige zoon Katadreuffe. Nadat Katadreuffe's moeder Joba de dominante Dreverhaven heeft afgewezen, stelt hij alles in het werk om zijn bastaardzoon te dwarsbomen. Als het eerste zakelijke avontuur van van Katadreuffe mislukt, mede door toedoen van zijn vader, belandt hij in een sjiek advocatenkantoor. De ambitieuze Katadreuffe vindt er zijn levensdoel: hij zal advocaat worden. In koppigheid evenaart Katadreuffe zijn vader, die zijn zoon telkens weer tot noodlottige daden probeert te verleiden. Gedreven door de vloek van het verleden bereidt hij zich voor op de onvermijdelijke confrontatie met de man met wie hij door het bloed verbonden is.

Cast

Jan Decleir (Dreverhaven), Fedja van Huêt (Katadreuffe), Bernhard Droog (Stroomkoning), Victor Löw (De Gankelaar), Betty Schuurman (Joba), Lou Landré; (Rentenstein), Hans Kesting (Jan Maan), Tamar van den Dop (Lorna te George), Frans Vorstman (De Bree), Fred Goessens (Schuwagt), Jasper & Marius Gottlieb (Jacob, 6 jaar), Pavlik Jansen op de Haan (Jacob, 12 jaar), Marisa van Eyle (juffrouw Sibculo), Wim van der Grijn (2de inspecteur), Jos Verbist (brigadier), Jack Hedley (Forester), Jaap Spijkers (overbuurman), Mark Rietman (Van Rijn), Jan van Eijndthoven (sigarenhandelaar), Dic van Duin, Peter Oosthoek, Myranda Jongeling, Bruun Kuyt, Johan Ooms, Jack Vecht, Wil van der Meer, Frieda Pittoors, Aus Greidanus, Gerard Meijler, Casper Jansen, Paul van Soest, Joan Nederlof, Paul R. Kooij, Dariusz Lewandowski, Janusz Chabior, Gusta Gerritsen, Mijs Heesen, Anne Marie Grosfeld, Nico de Vries, Dana Huizinga, Kaylee van Gastel, Marcel Hensema, Hans Karsenbarg, Wouter Steenbergen (loketbeambte), Willem Westermann, Wim Wiertz, Tjerk Risselada, Marion van Wijk, Jeroen Lopes Cardozo, Barbara van der Horn, Jan Pontier, Peter Paul Muller, John Clous, Lukas Dijkema, Kazimierz Kraczkowski, Nina Deuss, Zip Wertwijn, Jeroen van den Bulk, Rick van Gastel, Roman Czajka, Malgorzata Napiorkowska, Marzena Sztuka, Christo Hulst, Gabriël Klompmaker, Sieger Hesselink, Willem Gomes, Yvonne Popa, Maurits Koert (stand-in voor Fedja van Huêt)

Ontstaan

Nederlands-Belgische co-produktie. Budget: ongeveer zeven miljoen gulden. De opnamen zijn gemaakt in Polen (Wroclaw), Duitsland (Hamburg), België (Antwerpen, Gent en Brussel) en Nederland (Teylers Museum - Haarlem, Haagse Lange Voorhout, het strand van Zandvoort en het Amsterdamse Filmmuseum), omdat het vooroorlogse Rotterdam van de kaart verdwenen is. In Rotterdam zijn wel opnamen gemaakt bij het Handelsveem St. Job II. De film is gesitueerd in de periode van 1903-1934. KARAKTER is zowel als mini-serie en als bioscoopfilm geproduceerd. Mike van Diem won al eerder een Gouden Kalf voor zijn eindexamenfilm ALASKA; dit was zijn speelfilmdebuut. Met deze film debuteerden ook: cameraman Rogier Stoffers, geluidsontwerper Peter Warnier en hoofdrolspeler Fedja van Huêt. Pierre Bokma was gevraagd voor de rol van De Gankelaar, maar dat is niet doorgegaan. Producent Laurens Geels had in eerste instantie Frans Weisz gevraagd of hij wat voelde voor de regie, maar Frans Weisz vond het boek te calvinistisch van sfeer. Het boek 'Karakter' was al eens verfilmd als televisieserie in 1971 onder regie van Walter van der Kamp met Ko van Dijk en Lex van Delden in de hoofdrollen. Op het affiche en in de trailer ontbreekt bewust een verwijzing naar Bordewijk, omdat de film sterk genoeg is om op eigen benen te staan en er alleen verfilmd is wat Van Diem van pas kwam in het verhaal. De positieve associaties zorgden ervoor dat de titel gehandhaafd bleef. De liefdesscène die in het boek beschreven wordt, is wel opgenomen, maar hij is bij de montage gesneuveld. First Floor Features heeft voor de promotie van KARAKTER het reclamebureau A'DM'P ingeschakeld. Later kwamen de distributie en promotie in handen van Buena Vista International, waarmee KARAKTER de eerste Nederlandse film is die door de dochtermaatschappij van het Amerikaanse Disney-concern wordt gedistribueerd. In de radio-commercials van Buena Vista wordt de film omschreven als 'de beste Nederlandse film van het decennium'. Over het algemeen erg goed ontvangen. In het eerste weekend matig bezocht: rond de 8500 bezoekers. Het beoogde aantal bezoekers in Nederland was 100.000; na vijf weken stond de teller op 55.000 bezoekers. September 1997 was het aantal van 110.000 bezoekers behaald. In april 1998 draaide KARAKTER nog in de bioscoop en waren inmiddels 165.000 kaartjes verkocht. Daaronder ook de 30.000 bezoekers die de film trok na het behalen van de Oscar. In Amerika waar de film met 23 kopieën draaide, werden tot mei 1998 bijna 40.000 kaartjes verkocht. De film werd als driedelige televisieserie bij de NPS uitgezonden vanaf maandag 12 april.

Facts

In oktober 1997 besloot de commissie die de inzending voor de Academy Awards bepaalt dat ALL STARS de Nederlandse inzending zou worden, maar producent Rolf Koot bedankte voor de eer. Hij vond KARAKTER een 'geschiktere kandidaat' en beschikte niet over de middelen om de film te gaan promoten. Waarop -na het opstappen vaan drie leden uit de commissie- KARAKTER gekozen werd.

Prijzen

Geselecteerd voor de Semaine de la Critique van het festival van Cannes 1997. In Cannes won KARAKTER op 16 mei 1997 Le Grand Rail d'Or (de Gouden Rails), een prijs ingesteld door de Franse spoorwegen en werd toegekend door een publiek van treinreizigers die een aantal films zagen en daarbij vooral op het camerawerk letten. Daarnaast kreeg de film de Publieksprijs van de stad Cannes. Gouden Kalf Beste Lange Speelfilm 1997. Jan Decleir kreeg de Grolsch filmprijs voor zijn rol in KARAKTER en zijn hele oeuvre. Prijs voor de Beste mannelijke hoofdrol voor Fedja van Huêt op het Internationale Filmfestival van Genève en tevens was er daar een gedeelde Internationale Filmrecensentenprijs voor hem (november 1997). Grand Jury Prize for Best Feature Film op het 30ste American Film Institute Film Festival te Los Angeles in november 1997. Academy Award nominatie, die op dinsdag 24 maart 1998 werd omgezet in een Academy Award (Oscar).Daarnaast ontving de film nog een serie prijzen: in Spanje (Madrigem) beste cameraman Rogier Stoffers, beste regisseur, beste acteur Jan Decleir; in België; kreeg Jan Decleir de Joseph Plateau Award voor beste acteur; in de VS de publieksprijs op het Northel Palm Springs International Film Festival; in Puerto Rico de Films Critics Award voor beste speelfilm en in Polen beste cameraman (Camerimage). Best Foreign Film award, Best Director, Best Cinematographer op het Santa Barbara International Film Festival in maart 1998. Roxanne T. Mueller Best Film Award op het Cleveland International Film Festival in maart 1998. Jury Prize for Best actor op het Festival du Film d'Aventures de Valenciennes in april 1998. Hoofdprijs op het Filmfestival Parijs in april 1998.

Filmuziek

Het Paleis van Boem (Martin Vonk en Jaap de Weijer)

Camera

Rogier Stoffers

Montage

Jessica de Koning

Kostuums

Jany Temime

Geluid

Marcel de Hoogd

Kleur

Kleur

Art director

Rikke Jelier, Alfred Schaaf