Jongen die niet meer praatte, De (1996)

Verhaal

Memo is een Koerdisch jongetje van 9. Samen met zijn moeder en kleine zusje woont hij in Oost-Turkije. Zijn vader werkt in een grote havenstad in Nederland. Als er oorlog dreigt in de streek waar Memo woont, besluit zijn vader om zijn gezin naar Nederland te halen. Memo wil niet weg uit zijn geliefd dorp. Hij heeft er zijn vriendje Mustafa en zijn lievelingsschaap Resho. Hij gaat er naar school en heeft er een taak die hij erg belangrijk vindt: hij brengt de post rond en leest soms brieven aan mensen voor. In Nederland neemt de familie zijn intrek in een souterrainwoning. Daar blijkt dat Memo op geheel eigen manier tegen de gedwongen verhuizing protesteert: Hij praat niet meer. Hij gaat wel naar school en sluit vriendschap met een Nederlands jongetje. Na een zwerftocht door de haven doet hij samen met een illegale Koerd een poging om als verstekeling op een boot naar Turkije te vluchten. Door tussenkomst van zijn vriendje wordt deze vluchtpoging op het laatste moment verijdeld. Memo houdt het stilzwijgen lang vol, tot het moment dat zijn vader een ongeluk krijgt...

Cast

Erçan Orhan (Memo Akkus), Louis Ates (Jeroen Ligthart), Brader Musiki (Husnu Akkus), Husna Killi (Fatma Akkus), Lava Sulayman (Zin Akkus), Halsho Hussain (Mustafa), Akram Sulayman (chauffeur), Shamal Rash (Muhtar), Shielan Muhammad (Rojda), Omar Aziz (Mahmud), Celil Toksöz (Kemal Merçan), Jack Wouterse (Zwart), Han Kerckhoffs (schoolbus-chauffeur), Heleen Hummelen (schooljuffrouw Inge)

Ontstaan

Budget: 3,2 miljoen gulden. Het idee voor de film komt van Lou Brouwers, een in Berlijn woonachtige Nederlandse schrijver. Het was aanvankelijk de bedoeling de film in Duitsland te produceren, maar gezien de politieke lading van het verhaal bleek dit niet haalbaar. De film werd niet opgenomen in Turkije (waar de strijd tussen Koerden en Turken weer was opgelaaid) noch in Armenië of Irak, maar in het Atlasgebergte in Marokko. 539 bezoekers. Vanaf 31 oktober 1996 uitgezonden door de KRO en IKON als vijfdelige serie. Herhaling vanaf zondag 16 juli 2000 (17.30-17.56).

Persreacties:
De Volkskrant d.d. zaterdag 15 juli 2000: "Erçan Orhan speelt een mooie rol als Memo. (?) Helaas kan dat van de acteurs die zijn vader en moeder spelen niet worden gezegd. Dat leidt tot houterige dialogen in het sombere souterrain. (?) De films is sowieso nogal zwartwit. (?) Sombogaart legt het er dik bovenop. (?) Het is de boodschapperigheid die soms het zicht ontneemt op het leed van Memo zelf."

Prijzen

Première op de Kinderfilmfestspiele te Berlijn in februari 1996. Daar won de film de Unicef Award. In april 1997 won de film twee prijzen op het International Festival of Films for Children te Pozna in Polen: Marcinek Prijs van de kinderjury en de Silver Poznan Goats in de categorie beste acteur van de internationale jury. Grand Prix-Cannes Junior (beste film) in de jeugdsectie van het Filmfestival in Cannes, 1997. Tevens werd de film onderscheiden met de Prijs voor het Beste Verhaal.

Filmuziek

Nizamettin Ariç

Camera

Piotr Kukla

Montage

Herman P. Koerts

Kostuums

Vera de Jong

Geluid

Erik Langhout

Kleur

Kleur

Art director

Michel de Graaf