Pastorale 1943 (1978)

Verhaal

Een stadje in midden Nederland in 1943. De Duitsers zijn de baas. Deplaatselijke drogist Poerstamper is lid van de NSB. De plaatselijke pianostemmer, bloemenkweker, restauranthouder en de directeur van het distributiekantoorzitten in het verzet, evenals een ingenieur en de leraar Duits van de HBS, Schulz (hij noemt zich nu Schults en heeft zich voorgenomen geen vrouw aan te raken zolang de Duitsers Nederland bezet houden). Dit verzet houdt in: onderduikadressen versieren en bruggen en bunkers aan Engeland doorseinen. De lerares Engels, een collega van Schulz, is volgens iedereen fout, want zij houdt het met een Duitse officier. Later blijkt dat zij in bed kostbare gegevens voor de ondergrondse lospeutert. Op een onderduikboerderij loopt het op een gegeven moment uit de hand. Marie, de dochter des huizes, die het een lange tijd heeft gedaan met een jonge onderduiker, legt het aan met de zoon van Poerstamper. Omdat ze hiervoor met name door de onderduiker Cohen wordt getreiterd, verklikt zij aan pa Poerstamper dat er onderduikers op de boerderij van haar ouders zitten. Maar Poerstamper geeft deze informatie niet door aan de Duitsers, uit vrees voor represailles van de ondergrondse. De jonge onderduiker, die van Marie de bons heeft gekregen, meldt zich voor de Arbeitseinsatz en verraadt bij die gelegenheid zijn vroegere onderduikadres. Er volgt een inval. Iedereen wordt weggevoerd en de boerderij wordt in de as gelegd. Aangezien Marie vlak voordat ze werd afgevoerd heeftgeroepen dat Poerstamper haar had beloofd dat haar ouders en de boerderij ongemoeid zouden worden gelaten, besluiten de verzetsmensen dat Poerstamper de verrader is en dus geliquideerd moet worden. Zulks geschiedt, zij het vanwege verregaand amateurisme pas in tweede termijn. Als represaille fusilleren de Duitsers vier gijzelaars. Als Schulz de avances van een verklikster afwijst, zorgt deze ervoor dat hij in de Scheveningse gevangenis, het Oranje-hotel, terechtkomt. Dankzij zijn broer, die carrière maakt bij de SS, komt Schulz vrij. Twee jaar later zou Nederland worden bevrijd.

Cast

Frederik de Groot (Johan Schults=Schulz), Renée Soutendijk (Marie Bovenkamp), Hein Boele (Arie Cohen Kaz), Bernhard Droog (Henri Poerstamper), Geert de Jong (Mies Evertse), Leen Jongewaard (Eskens), Pieter Lutz (Mertens), Sacco van der Made (Ballegooyen), Coen Flink (Hammer), Bram van der Vlugt (Van Dale), Sylvia Kristel (Miep Algera), Rutger Hauer (August Schulz), Pim Vosmaer (Jan in 't Veld), Paul Röttger (Van Waveren), Wim Dröge (Griekspoor), Jaap van de Merwe (Bovenkamp), Manon Alving (vrouw Bovenkamp), Guy Baltus, Davy Baltus (jongens Bovenkamp), Onno Molenkamp (Geert), Maartje Seijferth (Jans), Liane Saalborn (juffrouw Schölvink), Dick van den Toorn (Piet Poerstamper), Peter Römer (Kees Poerstamper), Femke Boersma (vrouw Poerstamper), Jaap Stobbe (Wim Uden), Gustav van den Heuvel (Dick, verloofde van Miep), Broes Hartman (directeur HBS), Geert Pieterse (leraar), Hertje Peeck (lerares in het zwart), Diana Dobbelman (blonde lerares), Ingeborg Uyt den Bogaard (zwartharige lerares), Janneke Oudendijk (jonge lerares), Els Ingeborg Smits ('vrouw van Van Dale'), Wim Wama (veerman), Ulrich von Dobschutz (Braun, luchtmachtofficier), Maarten Spanjer (jongen in gang gevangenis), Ineke Cohen (vriendin Cohen), Jan Wegter (SD'er achter tafel A'dam), Michiel Drommel (SD'er op trap A'dam), Pieter Groenier (Nederlander in SD gebouw Doornwijk), Lutz Moik (Duitse ondervrager Van Dale), Mircea Krishan (zwaargebouwde Duitse officier), Winfried Lüneman (man die Schults arresteert), Udo Weinberger (dikke wachtmeester), Lothar Wasem (boze wachtmeester), Karl Hartman (wachtmeester bij kapster), Wim Hogenkamp (hoge SS officier in Binnenhof), Klaus Götte (Duitser in telefooncentrale), Truus Dekker (dame bij drogist), Jelle Balder (eerste man in regenjas), Andrea Fiege (meisje distributiekantoor), Marijke Kleyn (verpleegster), Gustav v.d. Heuvel (vriend van Miep Algera-man met baard), Celia van den Boogert, Walter van Canoy, Sies Foletta, Theo de Groot, Mies Kohsiek, Theo de Neff, Ellen Röhrman, Bob van Tol, Cor Witschge, Joop Wittermans

Ontstaan

Zeer goed ontvangen bij de Nederlandse pers. In 'Skoop' nummer 3 van 1978 (p. 3-5) bekritiseert W.F. Hermans de film in het artikel 'Had Hitler toch gelijk?'. 337.035 bezoekers. Debuut van Renée Soutendijk

Facts

In tegenstelling tot wat de film toont zijn kersen nooit op de bon geweest. In de Engels ondertitelde kopie wordt nadrukkelijk vermeld dat hoewel Duits en Nederlands verwante talen zijn, de volken verschillend van aard zijn.

Prijzen

Houten Ifacs-trofee voor de beste lange film op het festival van San Antonio in 1981.

Filmuziek

Robert Heppener

Camera

Marc Felperlaan

Montage

Jutta Brandstaedter

Kostuums

Els Mes

Art director

Roland de Groot, Cor Hezemans