Hallo allemaal, wat fijn dat je er weer bent … Juf Ank en de andere welbekende gezichten van basisschool De Klimop zijn terug in hun eerste bioscoopfilm! Na het wegvallen van directeur Anton proberen Ank en haar collega’s de school weer op de rails te krijgen, maar dat gaat niet zonder slag of stoot. Er is onderbezetting, de corona-crisis heeft alles op scherp gezet en de ouders zijn nog veeleisender dan voorheen. Met een groot themafeest voor de deur komen alle onderhuidse spanningen bovendrijven. Een nieuwe interim-directeur lijkt wat lucht te geven, maar zijn diens verregaande plannen voor digitalisering wel het beste voor de leerlingen? Wanneer de kinderen in opstand komen, bloeit er onverwacht ook nog een nieuwe liefde op. Een film vol humoristische- en herkenbare situaties op- en rondom het schoolplein van Nederlands bekendste basisschool.
Cast
André Dongelmans (Kenneth), Arnoud Bos (Karel), Dragan Bakema (Thomas), Rop Verheijen (Walther), Ilse Warringa (juf Ank), Jennifer Hoffman (Hannah), Maaike Martens, Leny Breederveld (Helma), Bianca Krijgsman (Nancy), Rian Gerritsen (Kim), Dunya Khayame, Meral Polat (Mel), Aiko Mila Beemsterboer (Lieke), Beppie Melissen (Janny), Walid Benmbarek (Amir), Sharai Troostwijk (Floor), Rosanne Huijsman (Youandi), Guido den Broeder (vader), Dunya Khayame (Esma), Maaike Martens (Ursula), Korneel Evers (Jordy), Rutger de Bekker (Pianits), roben Mitchell (jeugdzorg), Jasmijn Kien (Maledieve), Kaltoum Boufangacha (Rachella), Mirjam Stolwijk, Wing Poon, Sal Wang Lau, Dinand Warringa, Whitney Sawyer, Niek Barendsen, Danila Dadochkin, Pei-Fang Hu Romein, Anouk Godthelp, Milan Nijdam, Diewertje de Goede-Hammer, Wies Spijkerman, Leyla Cimen, Ouail Mehraz, Wolter Klok, Pascal van den Berg, Aleyna Sari
Ontstaan
De twee seizoenen van de tv-serie De Luizenmoeder braken in 2018 en 2019 record na record. Naar de best bekeken aflevering keken destijds 5,1 miljoen Nederlanders.
Directeur Anton (Diederik Ebbinge) en de conciërge (Henry van Loon) zijn niet meer werkzaam op basisschool De Klimop – beide acteurs wilden zich na twee series van De Luizenmoeder graag op andere projecten storten.
Ilse Warringa maakt met Luizenmoeder - De Film haar regiedebuut. Zij doet dit in een co-regie met Jan-Albert de Weerd.
De Nederlandse singer-songwriter Bertolf schreef de titelsong geschreven van Luizenmoeder - De Film. Het nummer Only Together schreef hij in samenspraak met Ilse Warringa.
Eerder leek het erop dat LUIZENMOEDER – DE FILM pas in het najaar te zien zou zijn vanwege de sluiting van de bioscopen. Toen de versoepelingen in gang waren gezet, lukte dat eerder.
Kijkwijzer: 9 jaar (angst, grof taalgebruik).
Pers
Roosje van der Kamp op Filmkrant.nl op 26 juli 2021: "(...) Luizenmoeder richt zijn pijlen niet alleen op het onderwijs: de film presenteert ook een bredere maatschappijkritiek. Het gedrag van ouders en schoolpersoneel was natuurlijk altijd al een symptoom van maatschappelijke ontwikkelingen, maar de film legt dit verband nu expliciet. Een klaslokaal is een kleine samenleving. Het is niet alleen een plek waar kinderen taal en rekenen leren, maar ook een plek waar ze leren omgaan met elkaar. En juist dat staat onder druk. Na een periode thuisles komen de leerlingen van basisschool de Klimop weer naar school, waar ze wegens de aanhoudende pandemie nog steeds afstand van elkaar moeten houden. Nieuwkomer Thomas (Dragan Bakema), de opvolger van de weggevallen directeur Anton, schakelt docentrobots en e-teachers in, tot afschuw van juf Ank (Warringa).
In een krappe twee uur introduceert Luizenmoeder een seizoen aan verhaallijnen. Door slim gebruik te maken van thematische overeenkomsten vloeien deze naadloos in elkaar over. De coronacrisis wordt in verband gebracht met China, waar het virus in 2019 ontstond. China wordt weer gekoppeld aan privacy en surveillance, wat op zijn beurt weer in verband wordt gebracht met digitalisering. En zo is de narratieve cirkel rond.
Warringa sprak zich in meerdere recente interviews uit tegen politieke correctheid. Ongemakkelijke grappen worden er in de film inderdaad nog gemaakt, ook over mensen van kleur (op de Chinese themadag komen bijvoorbeeld een moeder en dochter in yellowface naar school). Maar het belang van solidariteit komt ook vaak naar voren. Humor is niet alleen een manier om naar beneden te trappen, maar ook om te ontwapenen.
Luizenmoeder is vooral een aanklacht tegen het individualisme van de participatiemaatschappij. Warringa haalt een paar keer uit naar Rutte drie: verantwoording afleggen en sorry zeggen zijn belangrijk. Wanneer de nieuwe interim-directeur op zijn afluisterpraktijken wordt aangesproken, zegt hij dat hij er geen herinnering aan heeft – een duidelijke verwijzing naar Mark Rutte’s reactie op politieke schandalen.
Deze wegkijkerij staat in scherp contrast met de weerbarstige solidariteit van juf Helma (Leny Breederveld). Haar activistenverleden neemt een prominente plek in – een hoogtepunt is het gebruik van beelden van de Maagdenhuisbezetting in 1969. De oplossing voor de problemen op de Klimop komt uiteindelijk iets te gemakkelijk, maar de hoopvolle visie die erachter schuilgaat, mag weerklank vinden. Bijzonder is in ieder geval dat Luizenmoeder niet alleen kritiek levert, maar ook een alternatief aandraagt."
Bor Beekman op Volkskrant.nl op 28 juli 2021: "(...) De luizenmoeder solde twee seizoenen lang aangenaam satirisch met (te) ver doorgeschoten onderwijsvernieuwing, bedilzieke ouders en al of niet politiek correcte omgangsvormen. De serie, alhoewel oer-Hollands, sloeg óók aan in diverse buitenlanden. Een filmuitstap kon niet uitblijven, zelfs al haakte een deel van De luizenmoeder af. Diederik Ebbinge, naast Anton-vertolker ook scenarist en regisseur, vond het wel genoeg zo. Promenade-maatje en De luizenmoeder-conciërge Henry van Loon is eveneens absent in de film.
Heel soepel oogt het niet, deze overstap naar de bioscoop. Dat onderlinge rondje cross-cultureel beledigen van de ouders op het schoolplein voelt ineens als een verplicht nummer. Het zijn dezelfde acteurs, dezelfde grapjes, en toch minder scherp getimed of gemotiveerd. Waar de serie uitblonk in het illustreren van lomp én fijnzinnig menselijk ongemak, vlakt de meer groteske filmaanpak die typisch luizenmoederige kwaliteit af, tot meer eenvormige humor. De plotverwikkelingen blijken veelal dun: die grote schoolopstand is zo weer voorbij. En zelfs de meest ervaren regisseur zou struikelen over een zo haastig ingepaste slotwending (iets met cameragluurders).
Bedenker, scenarist en hoofdrolspeler Warringa trok voor het eerst ook als regisseur de kar, en voegde een pamflettistische lading toe. Juf Ank – of eigenlijk de hele film – pleit voor beter onderwijs en bescherming van de kinderziel. Opgelegd sentiment, dat niet helemaal rijmt met de satirische aard van de serie. Maar Warringa's poging toch ook iets nieuws te verrichten met De luizenmoeder valt op zich te prijzen. En dankzij Leny Breederveld vindt haar film soms even een eigen vorm: de actrice steelt wat scènes als de norse en plots verliefde juf Helma, soms enkel met een frons. Het biedt enige hoop voor dat al min of meer aangekondigde derde seizoen van de serie."
NRC.nl: "(...) De Luizenmoeder was altijd een serie over volwassenen. De kinderen waren slechts bijzaak. Veel van wat goed werkte in het korte, episodische bestek van het tv-format - het op de hak nemen van bezorgde en bemoeizuchtige ouders, de uit de bocht vliegende goede bedoelingen van directeur Anton, de alom aanwezige vooroordelen op het gebied van klasse, culturele achtergrond, gender en seksuele voorkeur - werken in de langere boog van een speelfilm looiig en uitgemolken. (...) Het zijn vooral de stille momenten die nu raken. Juf Ank die zich over de kleine Bradley ontfermt. Helma die verliefd wordt - een pareltje van liefde op het eerste (of toch tweede?) gezicht."
Guido Tienhooven op AD.nl op 26 juli 2021: "(...) Het moet gezegd: wat Ilse Warringa (die Juf Ank speelt, maar ook tekende voor script en regie) doet met Luizenmoeder – De Film, verdient veel respect. Ze scheept de kijker niet af met iets dat lijkt op vier aan elkaar genaaide tv-afleveringen die slechts functioneren als een feest van herkenning. Sterker, je zou kunnen stellen dat Warringa het zichzelf eerder te moeilijk dan te makkelijk maakte.
Veel bekende karakters worden verder uitgediept, actuele thema’s als de woke-cultuur en zelfs de coronapandemie werden in het scenario verwerkt en het maakt echt gebruik van het medium film waarin scènes meer mogen ademen. De openingssequentie, waarin we leren waarom schooldirecteur Anton (Diederik Ebbinge) niet langer van de partij is, is daar een mooi voorbeeld van. Het laat bovendien alles wat de serie zo grandioos maakte, mooi samensmelten. Lees: het schuurt, omdat het lastig kiezen is tussen lachen en wegkijken uit pure gêne.
Was de rest maar net zo goed. Veel grappige vondsten blijven niet hangen, al wordt op een zeker moment – in het verlengde van de Participizza-avond uit de serie –wel een zalig schaamteloze ‘China Braderina’ georganiseerd. In de overkoepelende verhaallijn voert een nieuwe directeur (acteur Dragan Bakema) een stevige automatiseringsslag door. Drones, irisscanners om binnen te komen en robots voor de klas zijn het gevolg.
Jongleeract
Er zijn ook talloze zijplotjes. Sommige daarvan zijn best geslaagd (Leny Breederveld als de stug doorrokende docent Helma die broedt op verzet), andere irriteren (Arnoud Bos als vloggende vader Karel) of willen maar niet boeien (onenigheid tussen Jennifer Hoffmans personage Hannah en haar dochter Floor). Veel tijd krijgt weer een andere verhaallijn waarin Juf Ank een identiteitscrisis doormaakt en zich ontfermt over een leerling, het door zijn klasgenoten genegeerde jochie Bradley. Het wordt verrassend emotioneel, maar ook dusdanig somber dat je soms tóch stiekem verlangt naar een herhalingsoefening van wat we al op televisie zagen.
Ernst, ontroering én overdrijving; Warringa worstelt met deze pittige jongleeract. Bovendien lijkt ze zich qua bijtende humor een beetje in te houden. Alsof ze toch een beetje zwichtte voor de hedendaagse humorpolitie. Tijdens de beste momenten deelt Luizenmoeder – De Film hysterische ouders weer een verdiende tik uit, maar het is een beetje tandeloos allemaal."
Ronald Rovers op Trouw.nl op 28 juli 2021: "(...) De Luizenmoeder is eigenlijk een langgerekte versie van die legendarische Jiskefet-sketch waarin Michiel Romeyn als teleurgestelde voetbalvader z’n zoontje staat uit te foeteren: ouders die hun eigen middelmatigheid maskeren door van hun kinderen perfectie te eisen. En van de school natuurlijk, want hún kind is het middelpunt van het universum.
Actrice Ilse Warringa, die het scenario van de serie schreef met Diederik Ebbinge en Eva Aben, vond dat het verhaal van de serie nog niet af was, zei ze twee weken geleden in een interview in deze krant. Die rechtvaardiging voor de film is deels terecht, want er zit bijvoorbeeld een romantische verhaallijn in die voor meer geluk op school zal zorgen.
Juf Ank als nieuw schoolhoofd
Bovendien wordt eindelijk de macht aan de kinderen teruggegeven, waar de ouders twee seizoenen lang het hoogste woord hadden. Maar voor een ander deel zorgt precies die keurige afronding ervoor dat de film een beetje mist wat de serie zo goed maakte.
De perikelen rond het schoolplein van buurtschool De Klimop zijn min of meer hetzelfde, minus meester Anton. Ebbinge deed niet mee en zijn personage wordt meteen in de opening ten grave gedragen. Hartaanval. Hield te veel van taart. Warringa schreef dat ongetwijfeld met een sardonische grijns het script in. Haar juf Ank wordt het nieuwe hoofd van de school, maar ze krijgt concurrentie van een gelikte 21st century skills-docent die het liefst met holle woorden goochelt, gespeeld door Dragan Bakema.
Als je de film ziet, besef je dat De Luizenmoeder het beste werkt als serie. Om de satire goed neer te zetten, moet je naast typetjes als vader Karel ook personages van vlees en bloed in het verhaal hebben. De serie creëerde die door in scènes niet de hele tijd vol voor het komische effect te gaan. In de film is dat geduld er niet en dat voel je. Maar wat misschien nog het meest ontbreekt, is de passieve agressie tussen de personages. Het levensbloed van de serie, zou je kunnen zeggen, en ongetwijfeld de reden dat de serie zo populair was.
Hier is die agressie duidelijk een paar tikken teruggedraaid, zeker in de tweede helft van de film, en dat haalt de angel er helaas een beetje uit."
