Oma Stine vangt haar kleindochter Romy na school op met frisse tegenzin in haar kapsalon, omdat haar pas gescheiden dochter Margot moet werken. De kapster worstelt met beginnende alzheimer. Romy vindt het helemaal niet leuk dat ze elke dag naar haar oma moet, maar dat verandert als oma Stine haar kleindochter in vertrouwen neemt over haar toenemende verwardheid. Dan realiseert Romy zich dat oma niet alleen op haar past, maar zij ook op oma.
Cast
Vita Heijmen (Romy), Beppie Melissen (Stine Rasmussen), Noortje
Herlaar (Margot, moeder Romy), Guido Pollemans (Willem, vader Romy), Wendy Riksen (moeder Tess), Aus Greidanus sr. (Van Putten), Micha Hulshof (hotelmedewerker), Jeroen Bohlken, Mustafa Duygulu, Sascha Alexander Gersak, Markoesa Hamer, Anna Keuning, Binaca Krijgsman (Bettie van de Bakker), Rick Nicolet (mevrouw Marie), Anna Raadsveld (juf Paulien), Wendy
Riksen (moeder Tess), Delilah Araujo Silva (Tess), Edwin Termaat (Sjon), Joke Tjalsma (mevrouw Ten Berghe), George Tobal (George), Maurits van den Berg (kassaleverancier), Conny Wilhelmus (thuishulp)
Ontstaan
Nederlands-Duitse coproductie.
Nadat het scenario eerst financieel niet tot film kwam, scheef Tamara Bos het boek, daarna lukte het financieren van de film wel. De film ontving in 2017 € 200.000 van Eurimages. De Nederlandse producent is Bosbros (Burny Bos), in coproductie met Leitwolf TV- und Filmproduktion (Duitsland)
Deels Deens gesproken.
In de verte is de dementie van oma Stine gebaseerd op wat scenarist Tamara Bos met haar eigen oma meemaakte, vertelt regisseur Mischa Kamp (49) in 'Het Parool' van 2 oktober 2019 – al was Bos een stuk ouder dan Romy toen het gebeurde. “Het interessante was dat Tamara’s oma juist milder werd. Ze
was altijd een beetje een strenge oma geweest, iemand van de regeltjes, en op een gegeven moment kon en mocht ineens alles. Die ontwikkeling is als filmgegeven heel interessant. Een kind van tien leeft heel erg in het nu, en die oma gaat ook steeds meer in het nu leven, en daardoor komen ze dichter bijelkaar.”
Hoewel de tienjarige Romy (Vita Heijmen) nog altijd de spil van het verhaal is, geeft de film in vergelijking met Bos’ boek wat meer ruimte aan het personage van oma Stine, gespeeld door Beppie Melissen. “Het was nodig dat je van tijd tot tijd ook met haar meegaat,” zegt Kamp. “Vooral de momenten waarop je begint te zien dat er iets mis is, vond ik het belangrijk om bij haar te blijven. We hebben op een gegeven moment ook geprobeerd om het meer een film over drie generaties te maken, met de perspectieven van alle drie de vrouwen. Daarin speelde de scheiding van Romy’s ouders bijvoorbeeld een grotere rol, omdat het voor de moeder van Romy veel belangrijker is. Maar
dat werkte gewoon niet; het werd gekunsteld. Dan voel je toch de kracht van het idee zoals Tamara het bedacht had.”
Kamp stuitte op haar piepjonge hoofdrolspeelster bij een testscreening voor haar vorige film Sing Song (2017); ze kwam meekijken met de dochter van een vriendin van Kamp. Over acteren had Heijmen nog nooit nagedacht. “Ze deed in eerste instantie ook niet per se een heel goede casting,” zegt Kamp
lachend. “Maar als ik naar haar keek, gebeurde er gewoon iets. Wat dat dan is… Het klinkt misschien stom, maar het is gewoon een onderbuikgevoel. Iemand anders had haar misschien niet voor een tweede casting uitgenodigd, maar ik wilde haar wel terugzien. Toen we haar eenmaal tegenover Beppie zetten, was voor iedereen duidelijk dat zij de rol moest spelen.”
Waar ze voor de rol van Romy op het toeval was aangewezen, wist Kamp al van meet af aan dat Melissen de rol van de prikkelbare oma Stine moest gaan spelen. “Tamara en ik hadden haar al tijdens het hele schrijfproces in ons hoofd, terwijl ze, toen we begonnen, eigenlijk nog te jong was. Omdat we zo lang hebben moeten wachten, had ze uiteindelijk de juiste leeftijd.”
Kijkwijzer: Alle Leeftijden.
Pers
Bor Beekman op Volkskrant.nl op 2 oktober 2019: "(...) Kapsalon Romy hanteert zo nu en dan voiceovers om de jongere kijkers bij de hand te nemen (‘vroeger dacht ik dat ik alles wist en dat mijn oma stom was, maar eigenlijk wist ik helemaal niets’), maar die soms ietwat uitleggerige teksten doen geen afbreuk aan de scènes. Het samenspel tussen de generaties is uitmuntend, met Beppie Melissen als oma Stine en Vita Heijmen als kapperskleindochter Romy. De eerste is routinier, maar nooit eerder werd ze in films of televisieseries zo voortreffelijk benut in een dragende en tussen allerlei gemoedstoestanden schommelende rol. Er is die rappe en vileine, typisch Melissiaanse tong en priemende blik, maar er zijn ook
plezier, zachtheid en verwarring. Tegelijk weet de 10-jarige, van de straat geplukte en volstrekt ongekunsteld acterende debutant Heijmen van alles te suggereren met haar blik.
Kapsalon Romy, op internationale festivals voor jeugdcinema al bekroond, giet een voor kinderen (en niet slechts voor kinderen) lastig te bevatten onderwerp – dementie – in een aangrijpende en levenslustige film, die níét om de impact van de sluipmoordende ziekte laveert."
Karin Wolfs in 'de Filmkrant' van oktober 2019: "Deze bitterzoete familiefilm over een tienjarig meisje dat haar dementerende oma beter leert kennen is een schoolvoorbeeld van Hollandse reaal-romantiek. Maar is die inmiddels niet achterhaald? (...) De regie is zelfverzekerd en gedoseerd. Shots hebben soms verrassende composities en perspectieven, wat al best bijzonder is voor een hoofdzakelijk dialoog- en plotgestuurde familiefilm. ‘Oma’ Beppie Melissen steelt de show met blikken die boekdelen spreken. In zinnetjes als “Hee,
waar is de thee?” en “Wat heb ik ook weer?” laat scenariste Bos haar gevoel voor humor doorschemeren. Er wordt rond het Alzheimer-vraagstuk van alles aangekaart zonder pasklare antwoorden. Pijnlijke momenten worden niet vermeden, hoewel de wijsneuzerige voice-over steeds opduikt om rimpels glad
te strijken met voorgekookte wijsheden, opgediend met akoestische, feelgood singer-songwriter-gitaren.
Decennialang bepaalde dit de succesformule van de Nederlandse familiefilm: vanuit het perspectief van een kind stevige onderwerpen aankaarten met een lichte toets. In die school is Kapsalon Romy een topstuk, maar de vraag dringt zich op of die reaal-romantiek, die al zo’n drie decennia meegaat, nog wel voldoet nu zich – denk aan Greta Thunberg – een generatie aandient die zich niet langer laat afschepen met ‘het komt wel goed’, als alles op het tegendeel wijst."
Sabet Snijders op NRC.nl op 1 oktober 2019: "‘Kapsalon Romy’ bevat schrijnende momenten over de symptomen van dementie zoals ontkenning, paranoia, het verlies van decorum zonder dat de film te sentimenteel of onbegrijpelijk voor jonge kinderen is. Hoe leg je jonge kinderen uit wat dementie is? Naar schatting is het aantal patiënten in Nederland gestegen tot ruim 280.000, de kans dat kinderen te maken krijgen met een dementerende kennis of familielid is groot.(...) Vita Heijmen en Beppie Melissen leveren een indrukwekkend prestatie: zonder dat de film zwaar voelt, komen onder andere ontkenning, paranoia, het verlies van decorum en de gevaarlijke combinatie van een
gasvuur en verwardheid aan bod. Tegelijkertijd voelt de film door het schijnbaar systematische aan bod laten komen van dementiesymptomen bij momenten didactisch. Iets wat versterkt wordt door de wat oubollige voice-over en het feit dat het
verhaal soms lijkt te spelen in een archaïsch Nederland. Op een baldadig aangekochte, veel te dure mobiele telefoon na; spilzucht hoort soms bij dementie. Dat alles wordt goedgemaakt door een tijdloze, maar daarom niet minder mooie finale."
Remke de Lange op Trouw.nl op 3 oktober 2019: "(...) ‘Kapsalon Romy’ is een jeugdfilm over dementie. Klinkt zwaar, maar dat is het niet. Het is aan filmmaakster Mischa Kamp, die in 2005 opviel met de formidabele jeugdfilm ‘Het paard van Sinterklaas’, wel toevertrouwd om serieuze thema’s te
verpakken in lichtvoetigheid. Ook in de sprookjesachtige ‘Tony 10’ en realistische ‘Jongens’ wist ze onderwerpen als ruzie tussen ouders en verwarring over ontluikende seksualiteit voor jonge kijkers toegankelijk en luchtig te houden. ‘Kapsalon Romy’ is nuchter, helder, grappig én hartveroverend geëngageerd.(...) Je gunt Melissen een feestelijk prijzenseizoen. De film gaat pijnlijke onderwerpen niet uit de weg (‘als ik dement ben, dan is het: spuitje erin en klaar’, zegt Stine dapper), maar laat vooral in heldere beelden en dialogen zien hoe relaties ook ten goede kunnen veranderen wanneer iemand het leven niet meer alleen aankan. Dat is ook
voor jonge kijkers meeslepend en troostrijk."
Roosje van der Kamp in 'Het Parool' van 2 oktober 2019: "De verwoestende kracht van dementie leent zich goed voor het witte doek. In Kapsalon Romy ondergaat dementerende oma Stine (Beppie Melissen) een dergelijke karakterverandering, maar heeft Alzheimer ook leuke kanten. Door de ziekte wordt de strenge vrouw ineens dankbaar en liefdevol. Zo neemt ze kleindochter Romy (Vita Heijmen), die in het begin van de film nog stiekem
moet doen om een lolly te pakken, spontaan mee winkelen. Dat wil niet zeggen dat de schrijnende realiteit van dementie vermeden wordt. Maar uiteindelijk is Kapsalon Romy een slimme familiefilm met een positieve insteek over het accepteren van hulp. Door een nieuwe baan ziet pas gescheiden moeder Margot (Noortje Herlaar) zich genoodzaakt dochter Romy vijf dagen per week bij oma Stine onder te brengen. Stine moet op Romy passen, maar al snel draaien de rollen om: door Stines toenemende vergeetachtigheid besluit de tienjarige Romy haar in haar
kapperszaak helpen. Een dementerende oma in de gaten houden is natuurlijk geen taak voor een tienjarige en dus moet Romy, net zoals de andere zelfstandige vrouwen in haar familie, leren om hulp in te schakelen. Zo speelt de film met rolwisselingen en spiegelingen in drie generaties vrouwen. Dit wordt prachtig verbeeld door Romy en haar oma in de vele spiegels van de kapperszaak te filmen.
De film ontroert door een sterk samenspel van pakkende dialogen en mooie beelden. Veel scènes zijn door glas gefilmd, wat symbool lijkt te staan voor de eerst haast onzichtbare waas die Alzheimer over hun levens trekt. Een familiefilm over zware onderwerpen betekent balanceren tussen naïef optimisme en grauwe realiteit. Het is een precair evenwicht, maar regisseur
Mischa Kamp weet dit kundig te behouden. Kapsalon Romy is een bitterzoet drama over familierelaties, al valt de vrolijke gitaarmuziek die hier en daar opduikt wat uit de toon."
Prijzen
Award voor beste verfilming van een kinderboek op de Frankfurter Buchmesse. In de Italiaanse plaats Giffoni werd de film vrijdagavond 26 juli 2019 op het grootste Europese festival voor jeugdfilms bekroond met de award voor de ‘meest overtuigende film’ in de competitie. Ook op het grote Tel Aviv International Children's Film Festival kreeg 'Romy' twee prijzen, van zowel
de kinder- als de volwassenjury.
Prijs voor beste Nederlandse familiefilm op Cinekid op 25 oktober 2019.
Op 22 november 2019 kreeg de film de prijs voor Beste Buitenlandse Film toegewezen op het 28e China Golden Rooster & Hundred Flowers Film Festival, dat dit jaar in Xiamen werd gehouden. Dit festival is het belangrijkste evenement binnen de Chinese filmindustrie. Eerder die week werd de elfjarige Vita Heijmen uitgeroepen tot beste actrice op het China International Children's Filmfestival in Guangzhou.
Zilveren Krulstaart op vrijdag 26 juni 2020 voor Beste scenario Film.
