In Catacombe raakt het lot van profvoetballer Jermaine en supporter Rafael onlosmakelijk verbonden als ze zich inlaten met de duistere krachten van de voetbalwereld.
Cast
Willem de Bruin (Jermaine Slagter), Kevin Janssens (Kevin van Looy), Liliana de Vries (Naomi), Glenn Helder (assistent-coach Guido), Bjorn van der Doelen (coach Stijn), Orion Lee (Charlie Yuen), Dinah Snijtsheuvel (Joy Slagter), Gilbert Sparen (Stephen), Mark Rietman (Marcus), Stijn Kosterman (Ruben), Nizar El Manouzi (Brahim), Werner Kolf (Samuel), Loes Schnepper (Coby), Man-Lung Tang (Huang)
Ontstaan
Gemaakt in het kader van filmproject De Oversteek. Opgenomen in 2017.
Het idee voor Catacombe ontstond toen Ponten in 2012 een artikel in 'de Volkskrant' las over een ooit veelbelovende Kroatische profvoetballer die toegaf wedstrijden opzettelijk te hebben verloren, ‘om mijn vrouw en twee kinderen te laten eten’. De bodem van het voetbal, dacht Ponten, is eigenlijk interessanter dan die van de top. ‘Die jongens hebben in hun stad wel de status van een profvoetballer, maar veel meer dan het minimumloon verdienen ze soms niet. Het is voetvolk.’
Willem de Bruin debuteert als acteur, hij is bekend als rapper bij The Opposites.
Ex-voetballers Bjorn Van der Doelen en Glenn Helder spelen ook in de film.
Kijkwijzer: 12 jaar (geweld, grof taalgebruik).
Pers
Coen van Zwol op NRC.nl op 11 september 2018: "(...) De inzet is dus helder: doet ’ie het of doet ’ie het niet? Toch dut je al in de eerste helft in: regisseur Victor D. Ponten legt de bal eindeloos breed zonder diepte te zoeken. Zijn debuut, het charmante Rabat, had al wat weinig urgentie, maar in die road movie zorgde de auto voor voorwaartse beweging. Catacombe draait in rondjes: een dof personage sloft met broeiblik en hangschouders van kleedkamer naar manege naar casino en belooft onderweg louche figuren – „ik zweer je!” – dingen die hij toch niet waarmaakt. Want je hebt Slagter al snel door: hij is nukkig, trots én besluiteloos. Wat verveelt als daar geen sfeer van doem of dreiging tegenover staat.
Deze ‘Oversteekfilm’ – de Filmfonds-term voor projecten ergens tussen arthouse en genre – mist suspense, surprise en passie. Je kan het Willem de Bruin, bekend van rapduo The Opposites, nauwelijks kwalijk nemen dat hij de saaie Slagter in zijn speelfilmdebuut geen Matthias Schoenaerts-achtige intensiteit meegeeft."
Pauline Kleijer op Volkskrant.nl op 12 september 2018: "(...) prima acteerdebuut van rapper Willem de Bruin (...) De grootste kracht van Catacombe schuilt in het overtuigende beeld van die verborgen voetbalwereld. Geen VIP-boxen te zien, wel een kantine zonder verbouwingsbudget en een vermoeide coach in een krap, volgestouwd kamertje. (...) Natuurlijk is Slagters neergang onvermijdelijk. Het staat vanaf de openingsscènes van Catacombe als een paal boven water en dat haalt de angel uit het scenario, geschreven door Ponten en Mustafa Duygulu. Minutieus benoemen zij iedere verkeerde stap van de voetballer, die zich maar tegen zijn lot blijft verzetten, terwijl iedereen om hem heen begrijpt wat er gebeurt. Het maakt de film frustrerend voorspelbaar, maar toch heeft de rechtlijnigheid van Ponten ook iets bewonderenswaardigs: stug blijft hij zijn hoofdpersoon op de huid zitten, van begin tot eind, zonder uitstapjes in chronologie of perspectief.
Wat de film mist aan verrassingen, maakt Ponten bovendien goed in sfeer. Catacombe is een mooi broeierig drama, stijlvol in beeld gebracht door cameraman Lennart Verstegen. Van de kille ochtendmist op de parkeerplaats waar Slager naast zijn auto zijn tanden poetst, tot de doffe knal van een gemiste vrije trap: Catacombe is een voetbalfilm die zich niet bekommert om de uitslag, maar om het bezielde spel."
Mike Peek op Parool.nl op 12 september 2018: "(...) Voetbal is net de mondiale economie: 80 procent van al het geld dat erin omgaat, komt bij een kleine groep steenrijke spelers terecht. Catacombe opent met de mededeling dat dit verhaal níet over die groep gaat. (...) In Catacombe speelt afkomst juist geen enkele rol: geld is de enige bepalende factor. Willem De Bruin blijkt naast rapper, vj en presentator óók een uitstekend acteur te zijn. Hij zuigt vooral in de scènes die zich buiten het voetbalveld afspelen alle aandacht naar zich toe. Zijn eenzaamheid is dan voelbaar, of hij nou eet in een wegrestaurant of zijn ex-vrouw probeert te paaien met verhalen over hun eerste ontmoeting ('ik had twintig Triviantkaartjes uit mijn hoofd geleerd om indruk op je te maken'). Slagter is een introverte jongen en zijn emoties blijven meestentijds aan de binnenkant; des te knapper dat De Bruin zijn tragiek zo goed naar buiten weet te brengen.
Bij vlagen doet Catacombe denken aan het sobere sociaalrealisme van de gebroeders Dardenne. Op andere momenten kiest Ponten juist voor het platte, vette misdaadcliché. Dat is jammer, net als een nogal onlogische scène waarin Slagter zijn ex-vrouw vraagt om geld tegen hem in te zetten bij een wedkantoor. Het maakt hen beiden onmiddellijk chantabel. Visueel doet Ponten echter alles goed. Zijn film is lekker duister en dreigend als het verhaal daarom vraagt, maar net zo vaak leeg en troosteloos. Soms zegt het beeld van een bus die over een matig gevulde snelweg rijdt meer dan duizend woorden."
Hugo Emmerzael in 'de Filmkrant' van oktober 2018: "(...) Victor D. Ponten laat na het co-regisseren van Rabat (in 2011 met Jim Taihuttu) in zijn eerste eigen film de voetbalwereld zien voorbij de knusheid van Voetbal International, de leeuw van Oranje en biertjes met bitterballen. Dat brengt ons in China, waar Catacombe opent met de arrestatie van een Chinese profspeler. Verborgen in de schaduw ziet een rokende zakenman toe hoe zo een gat ontstaat in het kernteam van FC White Tigers. Zulke steenrijke zakenlieden, match fixers en brokers azen wereldwijd op net zo getalenteerde als hopeloze spelers om het Chinese voetbal te verbeteren. Met zijn gokschulden en huwelijksperikelen blijkt Jermaine Slagter die speler te zijn. In het door Mustafa Duygulu meegeschreven scenario verbeeldt Ponten de sport als ontgoocheling: wie de weg naar de top bereikt, kan daarna alleen maar harder vallen.
En vallen doet Jermaine. Willem de Bruin (bekend als rapper van The Opposites) speelt hem met een overtuigende dosis opgekropte woede. Zoals in de misdaad-epossen van Nicolas Winding Refn (Drive, Only God Forgives) verwacht je in meerdere scènes een meedogenloze geweldexplosie. De symmetrische enscenering van Ponten en strakke cameravoering van Lennart Verstegen (Wolf, Mammal) versterken dit beklemmende gevoel des te meer. Wat Catacombe soms tergend goed maakt is dat al die opgekropte spanning maar niet losgelaten wordt. Zo makkelijk komen wij er met Jermaine niet vanaf. Hij moet nog verder vallen, totdat hij precies is waar de schaduwspelers van de voetbalwereld hem hebben willen. Catacombe biedt een bijzonder cynische kijk op Nederlands meest geliefde volkssport, verpakt in een gelikt jasje dat past bij een wereld waarin het geld mag rollen. Het enige dat Pontens scenario misschien aangerekend kan worden is dat alles wat we in Catacombe zien ook echt uit de onderwereld lijkt te komen: een Belgische teamgenoot heeft al een keer toegegeven aan de manipulatieve allure van internationaal geld, de gangsters die Jermaine lastigvallen hebben een keer te vaak naar The Godfather gekeken en Jermaines vader al helemaal te vaak naar Marlon Brando. Dat gebrek aan subtiliteit maakt van Catacombe niet een Nederlandse thriller. Al zit er genoeg potentie in."
