Michiel de Ruyter (015 )

Verhaal

Halverwege de 17e eeuw is Nederland een van de grootste zeevarende naties ter wereld. Na het overlijden van de legendarische admiraal Maarten Tromp, is Michiel de Ruyter zijn gedoodverfde opvolger. In diverse zeeslagen heeft De Ruyter getoond dat hij een briljant strateeg is. Politiek gezien is het Hollandse volk verdeeld. Oranjeaanhangers en republikeinen vechten om de macht. De hyperintelligente republikein Johan de Witt is als raadspensionaris de machtigste man van de Republiek der Nederlanden, maar zijn tegenstanders proberen de onzekere, maar zeer ambitieuze jonge prins Willem III stadhouder te maken. De republikeinen is er alles aan gelegen dat de oorlog met de Engelsen wordt gewonnen. Met een ingenieuze strategie weet De Ruyter op spectaculaire wijze de Engelse vloot te verpletteren. Bij het volk is hij ongekend populair, maar onderlinge complotten en samenzweringen leiden tot conflicten tussen de regerende macht en de aanhangers van de prins. Het Huis van Oranje scherpt de messen en De Ruyter wordt meegesleurd in een stroom van politieke ontwikkelingen. De Ruyter en zijn gezin dreigen het slachtoffer te worden van een politiek steekspel waarin hij op een onmogelijke missie wordt gestuurd.

Cast

Frank Lammers (Michiel de Ruyter), Charles Dance (King Charles II of England), Rutger Hauer (Maarten Tromp), Barry Atsma (Johan de Witt), Derek de Lint (Kievit), Daniel Brocklebank (Lord Chancellor), Filip Peeters (Dequesne), Egbert Jan Weeber (Willem III), Tygo Gernandt (Jozef van Ghent), Will Bowden (Prince Rupert), Aurélie Meriel (Louise), Nils Verkooijen (Engel de Ruyter), Lieke van Lexmond (Wendela de Witt), Gene Bervoets (Van Ginneken), Sanne Langelaar (Anna de Ruyter), Victor Löw (De Waerd), Youval Kuipers (Assassin), Pip Pellens (Klaartje), Thedo Keizer (Member of Parliament), Joost Koning (Kees), Roeland Fernhout (Cornelis de Witt), Jada Borsato (Neeltje de Ruyter), Hayo Bruins (Cornelis Tromp), Jules Croiset (De Graeff), Bas van Prooijen (Gijs), Jelle de Jong (Hans Willem Bentinck), Lars Bech (Hendrik), Lukas Dijkema (Jan van Brakel)

Ontstaan

Budget: 8 miljoen euro. Reiné: Eigenlijk hadden we 30 miljoen euro moeten hebben om deze film te maken. Geen geschiedenisles: 30 jaar vaderlandse geschiedenis gecomprimeerd in een periode van 1 jaar. Daarom is er een gemiddelde genomen van de leeftijden. Egbert Jan Weeber moet eigenlijk veel jonger zijn. Opgenomen in Zierikzee, Middelburg, Veere, Texel, Dam in Amsterdam, Binnenhof in Den Haag. Gedurende 46 draaidagen van mei tot juli 2014 zijn met 4 camera's ruim 10.000 shots gedraaid.De film is volgens Reiné niet bedoeld als geschiedenisles en zeker geen documentaire. Toch zijn kosten noch moeite gespaard om alles historisch gezien te laten kloppen. Het VOC schip Batavia werd speciaal voor de opnamen van Lelystad naar het Markermeer gesleept.Tijdens de première in het Scheepvaartmuseum in Amsterdam op maandag 28 januari 2015 werd er gedemonstreerd door actiegroep Michiel de Rover, omdat de boodschap dat De Ruyter de beschermheer van de Nederlandse slavenhandel was niet aan bod komt. Zo vertelt de film neit dat De Ruyter in 1665 het West-Afrikaanse slavenfoert Gorée veroverde op de Engelsen en het slavenfort Elmina met succes verdedigde.De film overspant een periode van 23 jaar, maar dat is de hoofdrolspeler niet aan te zien. De Ruyter was bij zijn overlijden 69 jaar. Burgemeester Eberhard van der Laan bemoeide zich al eerder met de kwestie rond de naamgeving van tunnels, wegen en kades die vernoemd zijn naar mensen die bij een ethische herevaluatie niet meer positief gezien worden: "De betekenis van de vernoemde persoon moet in de context van zijn eigen tijd worden gezien."Naast de originele 16+versie wordt ook een 12+ versie uitgebracht. De mildere 12-jaars-versie is bestemd voor scholieren. Twee historische gebeurtenissen worden daarbij minder expliciet in beeld gebracht: de lynchpartij op de Gebroeders De Witt en de tragische dood van Michiel de Ruyter zelf (zijn been werd afgeschoten en hij bloedde dood). Dit compromis komt voort uit een lang dispuut met de Kijkwijzer hierover. Pathé vertoonde beide versies.

Pers

Marco Weijers in 'de Telegraaf' van 27 januari 2015: "(...) Nog voor de titel vliegen de kanonskogels ons al om de oren in dit tweeënhalf uur durende historische epos, dat werd geregisseerd door Roel Reiné. Deze Nederlander werkte de afgelopen veertien jaar in Hollywood, waar hij vooral handenvol actiefilms in de ?straight to video?-categorie regisseerde. Aan zijn Nederlandse rentree is die ervaring zeker af te zien. Net als aan de flair waarmee hij zelf de camera bedient. Rutger Hauer speelt in deze film een van de kortste rollen uit zijn carrière. Hij geeft luttele minuten gestalte aan admiraal Maarten Harpertszoon Tromp in de zeeslag die deze in 1653 zijn leven kostte. (...) De film beslaat pakweg vijfentwintig jaar van De Ruyters leven, maar dat verstrijken van de tijd gaat aan de personages schijnbaar ongemerkt voorbij, duidelijk een bewuste keuze. Een aanzienlijk deel van de schermtijd wordt onderwijl besteed aan vijf zeeslagen die onder bevel van De Ruyter werden gevoerd. Intussen krijgen ook zijn huiselijk leven, zijn relatie met zijn vrouw (Sanne Langelaar) en zijn vriendschap met Johan de Witt veel aandacht. De vraag dringt zich op of regisseur Roel Reiné en producent Klaas de Jong met dit alles niet te veel hooi op hun vork hebben genomen. Dat is helaas wel zo, valt bij het zien van de film te concluderen. Door het grote aantal gebeurtenissen krijgen de dialogen vaak iets uitleggerigs, terwijl ze op andere momenten juist weer worden gereduceerd tot de tekstballonnetjes uit een strip. Ook enkele geschiedkundige ingrepen ten gunste van het scenario doen soms geforceerd aan. Het budget van zo?n 8 miljoen euro mag voor Nederlandse begrippen aanzienlijk zijn, voor een historische film van dit formaat is dat eigenlijk een schijntje. Gevolg lijkt dat Reiné nogal eens in herhaling valt met zijn opnamen van door primitieve verrekijkers turende personages, effectshots die van bovenaf iets van De Ruyters maritieme strategie moeten onthullen en (letterlijk) schilderachtige vergezichten volgepakt met schepen. Ook de actiescènes ? met in slow motion door het beeld buitelende stakkers na een kogelinslag ? krijgen iets repetitiefs. Mensen als Frank Lammers en Barry Atsma leveren in Michiel de Ruyter alleszins acceptabele acteerprestaties. Toch vallen er ook pijnlijke uitglijders te noteren. Zo schmieren Victor Löw en Jules Croiset er tenenkrommend op los en is de muziek al even bombastisch. Ook het opzichtige gewapper met de Nederlandse driekleur leidt vooral af. Lef kan de makers van dit historische en bij vlagen boeiende epos niet ontzegd worden. Helaas betalen hun ambities zich door een gebrek aan subtiliteit maar ten dele uit. Michiel de Ruyter is een lange geschiedenisles vol uitroeptekens geworden."Mark Moorman in 'Het Parool' van 28 januari 2015: "(...) Veel werd opgenomen op het IJsselmeer, waar een paar schepen door de computer werden vermenigvuldigd tot echte armada's die complexe patronen in het water leggen. Vaak ook van boven in beeld gebracht, om duidelijk te maken welke strategische revoluties De Ruyter als admiraal invoerde. Maar wat opvalt als de uren verstrijken en we van de ene zeeslag in de andere verzeild raken, is dat Reiné een beperkt palet heeft: hij heeft alle knoppen meteen opengedraaid en als je de zoveelste matroos door het luchtruim ziet vliegen te midden van de bekende houtresten, slaat de vermoeidheid toe. En als we het zoveelste vogelperspectief voorgeschoteld krijgen, begint de digitale trukendoos ook wat doorzichtig te worden. Neemt niet weg dat Michiel de Ruyter een enorm ambitieus project is en een grote gok voor de nationale filmmarkt, waarin Nederlandse bioscoopbezoekers alleen maar naar romcoms, jeugdfilms en Gooische vrouwen gaan kijken. Actiegroepen doen in ieder geval hun best en hebben op basis van een trailer en het woord zeeheld een aanknopingspunt gezien om de slavernijkwestie op de agenda te krijgen. Misschien moeten we elke historische film voortaan voorzien van een disclaimer: het feit dat deze film in vroegere tijden speelt, wil nog niet zeggen dat de makers op enigerlei wijzen slavernij dan wel kinderarbeid goedkeuren. En vrouwenkiesrecht is ook een goed ding. Reiné en de scenaristen Lars Boom en Alex van Galen richten zich op het tweede deel van De Ruyters leven, toen hij admiraal werd, de strijd met de Engelsen aanging en in het Rampjaar voorkwam dat de Nederlanden werden opgedeeld door de Europese grootmachten. Michiel de Ruyter wil een cinematografisch standbeeld oprichten en doet dat door van hem een voor een modern publiek begrijpelijk mens te maken. Het helpt dat Frank Lammers hem als een gedreven knorrepot speelt die zielsveel van zijn vrouw en kinderen houdt - in tegenstelling tot zijn opponenten, die zich met ballet en lichtekooien bezighouden. De zeventiende eeuw is kennelijk een goddeloze tijd, want er is werkelijk geen spoortje vroomheid terug te vinden (terwijl hij toch 'den arm daer God door streê' was). Des te meer moderne dialogen die af en toe pijn aan de oren doen, met populistische knipogen over 'de achterkamertjespolitiek' van Den Haag, die van De Ruyter een zeeheld van vandaag moeten maken, in de bres voor 'onze vrijheid' en tegen het Haagse gekonkel. De regisseur heeft her en der gezegd dat hij wil dat Nederlanders weer trots op hun eigen geschiedenis worden. Waarin niet alleen de merkwaardige aanname zit dat we dat niet zouden zijn, maar ook het fantoom van Rita Verdonk achter een stuurwiel opdoemt. Trots op Nederland, weet u nog? Voor een historische film wordt er een eigenaardig spel met de tijd gespeeld. Dat er in de periode die de film reconstrueert decennia verlopen, is uit niets op te maken: er worden nergens jaartallen genoemd. Als het hoofdstuk Rampjaar arriveert, mag u hopen dat u gedegen geschiedenisonderwijs heeft genoten (spoiler: 1672). Alle personages zijn in dit tijdvacuüm terechtgekomen. Je zou kunnen denken dat we hier naar een week uit het leven van een zeeheld zitten te kijken. Ook op het gebied van acteursregie tapt Reiné uit één en het zelfde vaatje. Kennelijk kregen de acteurs allemaal één karaktertrek mee naar huis en moesten ze zich daar streng aan houden: de geslepene, de lafhartige, de verdorvene, de rechtschapene. Het Scheepvaartmuseum knoopt aan de première van de film een tentoonstelling vast over de historische figuur van de admiraal. Misschien moet u daar zijn voor het historische perspectief."

Filmuziek

Trevor Morris

Camera

Roel Reiné

Montage

Radu Ion, Herman P. Koerts

ProdDesign

Ruben Schwartz

Kostuums

Martina Fehmer, Margriet Procee

Grime

Ingeborg van Eetvelde

Bioszalen

133 bioscoopzalen bij première

Kleur

Kleur