Joy (2010)

Verhaal

Joy is een meid van zeventien die opgroeit in tehuizen. Als baby is zij namelijk te vondeling gelegd. Het leven in verschillende tehuizen heeft van Joy op jonge leeftijd al een harde vrouw gemaakt. Maar onder deze bittere buitenlaag schuilt een gevoelsmens dat ervan droomt op een dag oog in oog te staan met haar biologische moeder. Het verlangen om haar moeder te vinden herleeft in Joy wanneer haar beste vriendin Denise hoogzwanger blijkt. Opnieuw besluit Joy om te proberen haar moeder te vinden. Een aantal jaar terug had ze dit al geprobeerd via de officiële instanties, maar die lieten Joy toen weten dat haar moeder niet op contact met haar dochter zat te wachten. Deze keer wil Joy echter geen genoegen nemen met een afwijzing. Na stevig zoeken denkt Joy haar moeder eindelijk gevonden te hebben in de vorm van een vrouw genaamd Sanne. Joy zoekt haar thuis op en geeft haar identiteit vooralsnog niet meteen prijs. Met een mix van jaloezie en geluk observeert Joy de relatie tussen Sanne en haar twaalfjarige dochter Imme. Ook al lijkt een volledige hereniging met haar moeder uitgesloten, voor Joy betekent het haast oneindig veel dat ze deze vrouw nu in elk geval heeft gevonden. Wanneer zij erachter komt dat Sanne misschien helemaal niet haar moeder is, lijkt haar wereld dan ook in te storten.

Cast

Samira Maas (Joy), Coosje Smid (Denise), Dragan Bakema (Moumou), Elisabeth Hesemans (Sanne), Lisette Livingstone (Imme), Dalorim Wartes (John-John), Sharon Schouten (zwangerschapsdocente), Kuno Bakker (bewaker opvanghuis), Has Drijver (automobilist liften), Olga Louzgina (eerste moeder), Samir Naima El Bezaz (moeder Joy), Fred Goessens (hulpverlener opvanghuis), Verica Medeska, Carla Reitsma, Marnie Blok, Ilay de Boer, Fouad Damman, Don Prins, Jayne Valente Maters, Gracely A Tindal, Slobodan Sekulic

Ontstaan

JOY is het slotstuk van een trilogie die begon met BLUEBIRD (2004) en in HET ZUSJE VAN KATIA (2006) een vervolg kreeg. De film heeft een bijzonder geluidsbeeld. Je hoort o.a. vlagen van Joys ademhaling, haar hartslag. Er is geen filmmuziek, maar er is wel het lied 'Tu es foutu' van In-grid dat Joy keer op keer afdraait op haar koptelefoon. Mijke de Jong in 'de Filmkrant' van april 2010: "(...) Dat heb ik altijd al een keer willen uitproberen, gewoon één liedje. ik kan zelf ook vijf weken naar hetzelfde nummer luisteren, als een soort mantra. Wat ik het mooie aan dit liedje vind, is dat het een soort opgelegde, oppervlakkige vrolijkheid heeft die totaal in contrast staat met Joys binnenwereld. Het is een oppervlakkigheid die iets wil bezweren."Mijke de Jong in 'Het Parool' van 3 april 2010: "(...) De film was geselecteeerd voor het filmfestival in Berlijn, maar was eigenlijk nog niet helemaal af, we moesten het geluid nog afmixen. Hij heeft goede reacties gekregen, maar het was toch extreem frustrerend, dus dat ga ik nooit meer doen. (...) "Debuut van Samira Maas. Het was moeilijk om een hoofdrolspeelster te vinden. Na het zien van 500 meisjes stonden de makers op het punt om de film uit te stellen. Door een researchgesprek bij de Kinder- en jongerenrechtswinkel kwam vrijwilligerwerkster Samira boven. Samira is ook opgevoed in kindertehuizen. Mijke de Jong in 'Het Parool' van 3 april 2010: "(...) Bij haar had ik meteen een heel duidelijk beeld: met jou kan ik die of die kant op. toen ik haar castte, al toen ik haar voor het eerst ontmoette, zag ik meteen dat ze niet meteen het achterste van haar tong zou laten zien. Aan mij niet en aan niemand niet. Dat paste precies bij het karakter dat ze moest spelen. Maar toch, ergens in die film, moest ze openbreken. Dus ik wist dat dat een heel spannende samenwerking zou worden. En dat was het ook. Het was een gevecht, we hebben er allebei keihard voor moeten werken. Ik had haar op intuïtie gecast: haar pantser zou de kracht van de film worden. Want het is des te mooier als je vervolgens onder dat pantser kruipt. In het scenario was eigenlijk een heel ander, minder hard meisje beschreven. Meer een meisje dat met een open wond door het leven ging."

Pers

Leo Bankersen in 'de Filmkrant' van april 2010: "(...) Mooi is de rol van Joy's hoogzwangere vriendin (Coosje Smid) hierbij [moederfantasie] speelt. (...) De sterkste troef is de manier waarop de debuterende Samira Maas de niet geringe hoofdrol op haar schouders neemt. Maas' uitstraling is krachtig en gevoelig tegelijk, haar aanwezigheid vanzelfsprekend. Die heeft geen tekst nodig om iets duidelijk te maken."Fritz de Jong in 'Het Parool' van woensdag 7 april 2010: " (...) In Joy zadelen De Jong en scenariste Helena van der Meulen de titelpersoon echter op met een melodramatisch verlangen om haar biologische moeder terug te vinden. Door Joys obsessieve zoektocht naar een geïdealiseerde moederfiguur bovendien te spiegelen aan de tienerzwangerschap van haar volkse hartsvriendin (Coosje Smid) zet de film het thema van de moederband moddervet aan. Daardoor wordt die priemende camera al snel voyeuristisch en bij vlagen zelfs kitscherig. Voor werkelijk hartverscheurend drama in de categorie 'Vondeling zoekt moeder' kijken we dan toch liever naar een aflevering van het tv-programma Spoorloos. En dat is niet cynisch bedoeld."Dana Linssen in 'NRC Handelsblad' van 7 april 2010: "(...) Na Bluebird (2004) en Het zusje van Katia (2008) is Joy het slotdeel in een trilogie die regisseur Mijke de Jong de afgelopen jaren maakte over opgroeiende meisjes. Haar veelgeroemde scènes-uit-een-afgelopen-huwelijk Tussenstand (2007) valt daar een beetje buiten, maar is juist wel de film waar Joy stilistisch het meeste bij aansluit. Zeer gedisciplineerd en consequent, met een uitgebeende plot en in felgetint widescreen (close-ups van haren die veel te blond zijn, nagels die giftig fluoresceren) volgt de film Joys hopeloze zoektocht naar haar verloren moeder. Het maakt de film tot het portret van een obsessie. Joy zoekt haar moeder, maar ze weet al lang niet meer waarom ze dat doet. Ze zoekt en verliest haar vriendje en bijna haar beste vriendin die hoogzwanger is. Ze zoekt vooral om zichzelf niet te hoeven vinden. Mijke de Jong filmt dat gegeven rigide en intens. Het filmdoek wordt de huid van Joys gezicht waarachter je haar hart hoort bonken en haar adem kloppen. Dit meisje is en blijft voor altijd op de vlucht." Floortje Smit in 'de Volkskrant' van 7 april 2010: " (...) Omdat De Jong haar met de camera telkens dicht op de huid zit, vormt Joy tegelijkertijd het middelpunt van de wereld, maar staat ze er ook juist buiten. Ook op de achtergrond onderstreept de regisseuse voortdurend haar gemis. Achter in beeld stiefelen voortdurend gelukkige dames achter kinderwagens. Zwangere vrouwen. Moeders met peuters. Als Joy inbreekt in het huis waarvan ze vermoedt dat haar moeder er woont, klinken er kinderstemmen van buiten. En De Jong weet geluid vaker slim in te zetten. Door Joys ademhaling en hartslag iets aan te zetten brengt ze de kijker fysiek in haar lijf, kijkend door haar ogen. Heel vernieuwend is het misschien allemaal niet, maar het is dankzij dit soort beklemmend realisme dat De Jong je haar wereld in sleurt. Dat is ook nodig, omdat het de zeurende vragen over het scenario tot stilte maant. Want hoe kan het dat een instantie een oud adres heeft van haar moeder, die haar slechts met een briefje met haar naam had achtergelaten? Waarom is daar dan nooit eerder iets mee gedaan? En waarom geven ze het dan aan het 18-jarige meisje mee, zonder professionele begeleiding? Toch is het vooral Samira Maas die alle mitsen en maren van het scenario doet vergeten. Zij is de voornaamste reden dat Joy werkt. De Jong liep haar tijdens haar research tegen het lijf en besloot verdere audities voor gezien te houden. Een blik op Maas en je snapt dat volledig. Ze is krachtig en kwetsbaar tegelijk, een jonge vrouw met een bijna ondoordringbaar pantser. Eentje die permanent in gevecht lijkt met de wereld. Of Maas nu zichzelf schoon boent onder de douche na liefdeloze seks op een toilet in een club. Of de omslagdoek waarin ze gevonden is zachtjes in de metro door haar handen laat gaan. Of knokt tegen die donkere wolk die bij menselijk contact zo over haar blik kan glijden - ze werkt als een magneet op de ogen."

Prijzen

Theodor [Holman] Award 2010 voor filmregisseur Mijke de Jong en actrice Samira Maas. Uitgereikt op 25 juni 2010 in de Openbare Bibliotheek Amsterdam. De Theodor award is bestemd voor de beste schrijver, journalist of filmmaker van het afgelopen seizoen.Gouden Kalf 2010 voor Beste Speelfim, Beste Scenario en Beste Vrouwelijke Bijrol Coosje Smid.

Casting

Elske Falkena

Filmuziek

Rini Dobbelaar

Camera

Ton Peters

Montage

Dorith Vinken

ProdDesign

Jolein Laarmans

Stunts

Ron Sleeswijk

Distributeur

A-Film

Bioszalen

7 bioscoopzalen bij première

Kleur

Kleur