Instinct

Alternatieve titel: Locus of control


Regie

Halina Reijn

Scenario

Esther Gerritsen

Release

3 oktober 2019

Producent

Arnold Heslenfeld, Laurette Schillings, Frans van Gestel, Carice van Houten

Duur

98 minuten


Verhaal

Ervaren psychologe Nicoline begint aan een nieuwe baan bij een Tbs-kliniek. Daar ontmoet ze Idris, een zedendelinquent die een aantal ernstige misdrijven op zijn naam heeft staan. Na vijf jaar behandeling staat hij op het punt om voor het eerst op onbegeleid verlof te gaan.

Cast

Carice van Houten (Nicoline), Marwan Kenzari (Idris), Marie-Mae van Zuilen (Marieke), Ariane Schluter (directrice), Betty Schuurman (moeder Nicoline), Pieter Embrechts (Alex), Tamar van den Dop (Milly), Robert de Hoog (Jos), Kuno Bakker (John), Juda Goslinga (Kees), Barry Emond (Kenny), Akwasi Owusu Ansah (Wilfred), Maria Kraakman (Paula), Matijs Jansen (Dave), Amber van Mierlo (Lola), Hanz van der Velde (Leonard), Felix Burleson (Piet), Michael Bot (Roy), Joenoes Polnaija (Shaki), Erik van Welzen (man Swat team), Josha Stradowki (man), Achraf Koutet (medewerker BK), Rachel Coutinho (bewaakster Domique)

Ontstaan

Opnames o.a. in mei 2018 in Amsterdam. In totaal 24 draaidagen.

Halina Reijn is actrice en schrijfster. Ze heeft talloze glansrollen op haar naam staan, zowel theater (o.a. Obsession, La Voix Humaine, Nora, Rouw Siert Electra) als film (o.a. Zus & Zo, Valkyrie, Zwartboek). Halina is verbonden aan Toneelgroep Amsterdam. In 2013 publiceerde ze de bestseller Antiglamour samen met Carice van Houten. Daarnaast schreef ze jarenlang een
wekelijkse column in de Vlaamse zaterdagbijlage van de krant De Morgen. Met LOCUS OF CONTROL maakt ze haar debuut als filmregisseur.

Esther Gerritsen schreef het scenario op basis van het idee van Halina Reijn. Halina Reijn kreeg het idee voor de film na het kijken van een EO-reportage over tbs-klinieken en het hoge aantal relaties tussen therapeuten en gedetineerden.
Gerritsen is bekend van haar romans De Trooster, Roxy en Dorst. Tevens schreef zij het Boekenweekgeschenk Broer in 2016. Het is niet de eerste keer dat ze een filmscenario schrijft. Eerder was ze al coscenarist van de speelfilms Nena en Dorst.

Producent: Frans van Gestel, Arnold Heslenfeld en Laurette Schillings van Topkapi Films (Zwartboek, The Broken Circle Breakdown, Publieke Werken, Layla M.) in coproductie met BNNVARA. Halina Reijn en Carice van Houten zijn vanuit Man Up coproducent van de film. Het is de eerste productie van hun gezamenlijke bedrijf. LOCUS OF CONTROL komt tot stand met steun van Het Nederlands Filmfonds, de Netherlands Film Production Incentive, BNNVARA en CoBO. Distributeur: September Film.

Carice van Houten is Reijns beste vriendin en wilde daarom wel weer in een Nederlandse speelfilm acteren.

INSTINCT won op het Locarno International Film Festival de Variety Piazza Grande Award. Deze prijs wordt tijdens het festival toegekend door een jury van Amerikaanse filmcritici aan de beste film binnen het Piazza Grande programma. De award beloont de artistieke kwaliteit en bioscooppotentie van
de film. Ook ondersteunt het de internationale carrière van de filmmaker middels het netwerk van Variety in de filmindustrie en als autoriteit in de sector. Daarnaast is INSTINCT ook nog bekroond met een prestigieuze Special Mention in de debuutcompetitie. Halina Reijn en Carice van Houten namen de
prijzen zaterdagavond 17 augustus 2019 in ontvangst op het festival.

INSTINCT werd in september 2019 geselecteerd om namens Nederland te worden ingezonden voor de Academy Awards in de categorie International Feature Film. INSTINCT werd uit 10 aanmeldingen gekozen door een selectiecommissie die bestond uit afgevaardigden van verschillende Nederlandse filmbrancheverenigingen en organisaties.

Pers

Ab Zagt op AD.nl op 25 september 2019: "(...) Het probleem van Instinct is dat de film erg aan de oppervlakte blijft steken. De dialogen zijn kort en flets. Van Houten kijkt vaak bedrukt voor zich uit, maar wat zich in haar hoofd afspeelt, blijft vaak een raadsel voor de kijker. Vooral de relatie
met haar moeder (Betty Schuurman) is half afgewerkt en levert zelfs een scène op die onbedoeld de lachlust opwekt. Het verhaal komt vooral over als psychologie van de koude grond. De kijker krijgt veel te weinig handvatten
aangereikt om zich in het lot van de zowel kordate als onderdanige Nicoline echt aan te trekken."

Remke de Lange op Trouw.nl op 26 september 2019: "(...) Toch is
het opvallend hoe kort afgemeten de scènes aan elkaar worden geregen, en hoe weinig ruimte deze acteurs krijgen om een beetje uit te waaieren met hun spel. Het is het beste, meest intrigerende deel van de film, vooral omdat Kenzari, met mohawk en indringende blik, je ook als kijker flink in de war brengt over Idris’ aard en intenties. Maar de opgebouwde spanning wordt moeizaam ingelost in een film die gaandeweg meer leunt op gebeurtenissen, wendingen en mysterie. Een nachtelijke hond, een wit konijn, Nicoline’s hypergevoelige moeder: het zijn scenario-elementen die even voor verwondering zorgen en misschien verwijzen naar trauma’s en psychologische verknopingen, maar binnen het verhaal niet op hun plek vallen. Ze maken het binnenste van Nicoline er ook niet helderder op, hoe vaak we haar ook betekenisvol uit een raam zien staren.
Het krachtenspel van gevaar en seksualiteit, macht en overgave is een mooi thema, dat van thrillers als ‘Basic Instinct’ en ‘Fatal Attraction’ klassiekers heeft gemaakt. Reijn laat zien dat ze als maker de beste mensen om zich heen kan verzamelen en ook de kleinste rollen laat spelen door acteurs van gewicht. Dat geeft ‘Instinct’, zeker voor een debuut, een solide indruk. Tegelijkertijd laat de film je achter met het gevoel al die
tijd te zijn buitengesloten."

Peter de Bruijn op NRC.nl op 27 september 2019: "In haar debuut als regisseur weet Halina Reijn het beste uit de acteurs te halen. De thrillerachtige film houdt de spanning tot het einde vast. Andere debuterende filmregisseurs zullen een steek van jaloezie vermoedelijk moeilijk kunnen onderdrukken. Het regiedebuut van actrice Halina Reijn krijgt momenteel buitensporig veel aandacht. Fijn voor Reijn: daardoor zullen straks ongetwijfeld meer mensen naar de bioscoop komen.
Maar misschien ook minder fijn omdat haar eerste film daardoor langs een meetlat wordt gelegd waar de film helemaal niet aan kan voldoen en ook niet hóeft te voldoen.
Instinct is een knappe debuutfilm. Maar om de film meteen te bombarderen tot openingsfilm van het Nederlands Filmfestival – vrijdagavond in de Utrechtse stadsschouwburg – en tot de Nederlandse inzending bij de Oscars is wel erg zwaar geschut. Dat eerbetoon heeft vermoedelijk veel te maken met de opmerkelijke cast van topacteurs, die Reijn uit haar eigen kring van collega’s en vrienden wist te plukken voor haar debuut.(...) Veel actrices bewonderen het werk van Michael Haneke vanwege de complexe vrouwenrollen die hij heeft gecreëerd. Ook Reijn lijkt goed naar zijn films te hebben gekeken. Complexe, duistere gevoelens in een kille, onherbergzame wereld, dat is helemaal Haneke. Dat geldt ook voor de filmische structuur van Instinct, die elementen heeft van een thriller. De uitvoering is niet zo precies en briljant als bij de Oostenrijkse meester. Maar Reijn weet bijna tot het einde van de film de vraag open te houden hoe de verhouding tussen Nicoline en Idris zal aflopen. Dat is misschien wel het sterkste aspect van haar opmerkelijke debuut.
Precisie ontbreekt vooral in het uitwerken van realistisch bedoelde details, die de film geloofwaardigheid moeten verlenen. Het kan haast niet anders dat kijkers die de tbs-wereld van binnenuit kennen Instinct met stijgende verbazing en scepsis zullen zien. De film is gedraaid in de vervallen Bijlmerbajes. Dat is goed voor de grimmige sfeer, maar minder
geloofwaardig als een omgeving waar ooit sprake zou kunnen zijn van enige succesvolle therapie. Het behandelplan van Idris komt wel heel chaotisch tot stand. Nicoline kan niet uit het raam kijken, of er is een vechtpartij gaande tussen gedetineerden op de binnenplaats. Een ander zwak element is Nicoline’s ongezonde, semi-incestueuze relatie met haar moeder (Betty Schuurman). Dat moet kennelijk haar levensgevaarlijke fascinatie met Idris verklaren. Maar die verhouding is
onvoldoende uitgewerkt, omdat Reijn er niet genoeg tijd voor neemt. Helemaal geen verklaring voor Nicoline’s seksuele troebelen en obsessies was dan beter geweest.
Reijn komt weg met hier en daar haperend realisme en soms wat bedachte dialogen, omdat de film zowel filmisch als psychologisch grotendeels wèl overtuigt. Idris en Nicoline zijn dwangmatige, voyeuristische observators, die voortdurend naar elkaar loeren. Dat versterkt de visuele zeggingskracht. Instinct is een debuutfilm met gebreken, zoals de meeste
debuutfilms. Maar wel een debuut dat naar meer smaakt."

Beri Shalmashi in 'de Filmkrant' van oktober 2019: "Een cast van wereldklasse, een debuterend sterregisseur en eigentijdse thematiek met ballen: sexyer gaat het niet worden in de Nederlandse film. (...) Is het nu Idris die Nicoline bespeelt of is het Nicoline die Idris tot het uiterste drijft? Instinct is een anderhalf uur durend ballet tussen jager en prooi, met choreografie van Halina Reijn. Het is alsof je kijkt naar beesten die aan elkaar ruiken, om elkaar heen draaien, instinctief dichterbij willen komen, beesten die geborgenheid zoeken bij het vuur dat ze ook tot op het bot kan vergruizen
als ze te ver gaan. (...) De cinematografie van Jasper Wolf, recentelijk ook geprezen om zijn werk voor de Colombiaanse parel Monos (Alejandro Landes, 2019), verdient ook de nodige aandacht. Let maar eens op het grootse shot waarin Idris in zijn eentje aan de kustlijn staat als hij voor een paar uur aan de vrijheid mag ruiken. Of de benauwende close-ups in het heetst van de jacht. Met Instinct is heel vernuftig een beeldend ruw, eenzaam hedendaags Nederland geconstrueerd. Toch voelt het soms alsof die wereld een beetje wordt opgerekt om te passen tussen buitenlandse films. Alsof Amsterdam een kopie wordt van New York. Met de betonnen muren van de kliniek waar een trein langs raast, de high rise-wijk waar Nicoline woont. Het kan zo zijn allemaal, maar het is soms te veel op schoonheid gekozen. Het geeft de film iets hautains. Maar dat zal de meeste kijkers waarschijnlijk weinig kunnen schelen. Die zitten ademloos in afwachting van het antwoord op die ene vraag: is Nicoline de prooi, of is zij de jager?"

Maarten Moll in 'Het Parool' van 2 oktober 2019: "Instinct, het regiedebuut van Halina Reijn, is dreigend, ongemakkelijk en zelfs verontrustend. (...)"

Filmuziek

Ella van der Woude

Camera

Jasper Wolf

Montage

Job ter Burg

ProdDesign

Lieke Scholman

Distributeur

September Film Distribution

Bioszalen

66 bij première

Kleur

Kleur

Trailer

Doorzoek de DB op beginletter

A | B | C | D | E | F | G | H | I | J | K | L | M | N | O | P | Q | R | S | T | U | V | W | X | Y | Z |

Laatste toevoegingen

De Nederlandse film database wordt onderhouden door René van Dam. Lees meer